Morze Egejskie, akwen we wschodniej części Morza Śródziemnego, w III tyś. p.n.e. stał się kolebką kultury egejskiej. W kolejnych tysiącleciach rozkwitały na tym obszarze kultura minojska i mykeńska.
Starożytna Grecja – Cywilizacja minojska
Powstała na Krecie, uznawana jest za pierwszą cywilizacje świata egejskiego. Czas trwania tej kultury datuje się na 3000 do 1400 r. p.n.e.. Swoją nazwę zawdzięcza mitycznemu Królowi Minosowi – w mitologii greckiej król i prawodawca Krety. Po śmierci ze względu na swoje sprawiedliwe panowanie, miał zostać sędzia zmarłych w Hadesie. Pomimo licznych wpływów starożytnych cywilizacji bliskiego wschodu (Mezopotamia, Egipt), kultura minojska wytworzyła swój własny charakter kulturowy, wyodrębniono osobne pismo oraz język. Kultura minojska ukształtowała się głównie wokół ośrodków pałacowych, z czego najważniejszy znajdował się w Knossos – stolicy minojskiej Krety. Według legendy Knossos było miejscem, gdzie znajdował się podziemny labirynt, w którym mieszkał Minotaur – pół człowiek, pół byk. Urodziła go żona Minosa – Pazyfae, a zginął z ręki Tezeusza. Pochodzący z okresu 2000-1570 p.n.e. Pałac w Knossos pozbawiony był fortyfikacji (podobnie jak większość innych pałaców na Krecie). Wynika z tego, że cywilizacja Kreteńska rozwijała się we względnym pokoju, a także jej dominacja w tym rejonie. Minojskiego pisma sylabicznego (tzw. pismo linearne A) nie da się odczytać, ponieważ język kreteński jest dla nas niezrozumiały. Zmierzch kultury minojskiej przyniosła seria kataklizmów, w tym wybuch wulkanu na wyspie Thira (ok. 1450 r. p.n.e.) oraz najazd obcych ludów jak np. Achajów (około roku 1400 p.n.e.).
Starożytna Grecja – Cywilizacja mykeńska
Wzorce cywilizacji minojskiej zostały przejęte przez przodków greków, którzy na początku II tysiąclecia p.n.e. zajęli Grecję kontynentalną. Tam powstała kultura, której nazwa pochodzi od Myken (miejscowość na Peloponezie) – cywilizacja mykeńska, datowana od ok. 1600 do 1100 r. p.n.e.. O przejęciu dorobku kultury minojskiej przez mykeńską wskazuję m. in. pismo – pismo linearne z Myken, (tzw. pismo linearne B) jest podobnie do tego z Krety (tzw. pismo linearne A). Mykeny – według podań mitologicznych, miały być siedzibą potomków Tantala – najsławniejszego rodu mitologii greckiej. Kultura mykeńska stanowiła ostatnią fazę rozwoju kultury helladzkiej. W okresie cywilizacji mykeńskiej stworzono wiele miast – państw. Na czele każdego z nich stal władca – wanaks. Był on właścicielem wszystkich ziem, dlatego też rolnicy zmuszeni byli uiszczać mu daninę. Wanaks był też jedynym odbiorcom wyrobów rzemieślniczych oraz posiadał monopol na handel zagraniczny. Eksportował m. in. ceramikę, wyroby z brązu, oliwę i tkaniny, a importował: miedź, cynę oraz złoto. Do upadku cywilizacji mykeńskiej doprowadziła inwazja tzw. ludów morza (ok. 1200 r. p.n.e.), a następnie najazdy plemienia Dorów (ok. 1100 r. p.n.e.).