Włókno jest podstawą wielu materiałów. Włóknem można nazwać strukturę, której długość jest co najmniej 100 razy większa od jej przekroju. Włókna powstają z materiałów naturalnych lub też mogą powstać ze związków sztucznie stworzonych przez człowieka.
Podstawowa klasyfikacja włókien dzieli je na:
- naturalne,
- sztuczne,
- syntetyczne.
Wśród włókien naturalnych wyróżnia się te pochodzenia roślinnego, zwierzęcego lub mineralnego. Do włókien roślinnych należą m.in. bawełna, len, juta, sizal, włókna kokosowe. Głównym składnikiem wszystkich włókien roślinnych jest celuloza. Dodatkowymi elementami, wpływającymi na jego właściwości, są lignina i pektyny.
Najpopularniejszym włóknem roślinnym jest bawełna. Pozyskuje się ją z krzewów bawełnianych. Wytwarzane przez tę roślinę włókna otaczają nasiona, w celu ich ochrony. Przypominają watę. Materiał bawełniany cechuje się miękkością, przewiewnością oraz dużą wytrzymałością.
Drugą popularną rośliną włóknodajną jest len. W tym przypadku włókna uzyskuje się z łodyg rośliny. Len jest materiałem chłonnym i odpornym na zabrudzenia. Jest niestety oporny na prasowanie – do rozprostowania wymaga wysokich temperatur.
Włóknami zwierzęcymi są: wełna, włosie lub jedwab. Wełna to rodzaj włosa zwierzęcia. Jest pozyskiwana z owiec, kóz, lam i wielbłądów. Materiały wełniane są niezwykle ciepłe, szybko chłoną oraz odprowadzają wilgoć. Włókna jedwabiu są produkowane przez gąsienice motyli jedwabników do budowy kokonu. Włókna te są najbardziej wytrzymałe ze wszystkich włókien naturalnych. Z jednego kokonu można uzyskać nawet 3 km nici.
Włókna mineralne to nieorganiczne związki naturalne lub sztuczne, które mogą tworzyć długie, cienkie struktury, są to: azbest, włókna szklane, wełna skalna, włókna ceramiczne. Do niedawna azbest był bardzo cenionym i popularnym materiałem, jednakże pył azbestowy posiada właściwości kancerogenne i został wycofany z użytku.
Włókna sztuczne to grupa włókien wytwarzanych z surowców naturalnych (różnych biopolimerów jak celuloza, białka, kauczuk), które poddaje się obróbce chemicznej. Do włókien sztucznych należą m.in. wiskoza i modal. Wiskoza nazywana jest również sztucznym jedwabiem. Produkowana jest z celulozy pozyskiwanej z drewna. Ma również właściwości podobne do bawełny – jest miękka, przewiewna i chłonie wilgoć.
Modal również produkowany jest z celulozy. Jest odporny na uszkodzenia oraz ma dobre właściwości chłonne – pochłania 50% więcej wilgoci od bawełny. Z modalu szyje się bieliznę oraz odzież sportową.
Zupełnie odrębną grupę stanowią włókna syntetyczne, które od zera produkowane są przez człowieka. Włókna syntetyczne uzyskuje się na drodze polimeryzacji składowych ropy naftowej lub węgla. W wyniku reakcji chemicznych powstają długie łańcuchy polimerów węglowych o różnych właściwościach.
Pierwszym wyprodukowanym włóknem syntetycznym był nylon (poliamid). Wykonany z niego materiał jest lekki, odporny na gniecenie oraz wytrzymały. Innym popularnymi włóknami syntetycznymi są m.in:
- poliestry – powstają na drodze reakcji kwasów dikarboksylowych z alkoholami polihydroksylowymi. Materiały poliestrowe są wytrzymałe na ścieranie i rozciąganie, słabo chłoną wilgoć.
- elastan (lycra, spandex) – materiał poliuretanowy stworzony w 1958 r. przez firmę DuPont. Charakteryzuje się bardzo dużą rozciągliwością nawet do 500%,
- polar – wykonany jest m.in. z PET (poli(tereftelan etylenu)), ma właściwości hydrofobowe, jest bardzo dobrą izolacją termiczną (lepszą od wełny),
- kevlar – jest jednym z najbardziej wytrzymałych włókien. Jest lekki i odporny na wysokie temperatury. Produkowane są z niego kamizelki kuloodporne czy hełmy.