Rozpuszczalniki – rodzaje, zastosowanie

Rozpuszczalniki to substancje chemiczne lub ich mieszaniny, które w określonych warunkach są cieczami i mają zdolność do rozpuszczania innych substancji. Najważniejszymi cechami rozpuszczalnika są: zakres, w którym pozostaje cieczą wyznaczony przez temperatury topnienia i wrzenia, stała dielektryczna (polarność rozpuszczalnika), zdolność do odszczepiania protonów (protyczność, kwasowość) lub ich przyjmowania (zasadowość). Pomijając temperatury topnienia i wrzenia, rozpuszczalniki możemy podzielić według polarności (polarne i niepolarne).Rozpuszczalniki polarne możemy podzielić dalej, według zdolności do oddawania protonu – protyczności (protyczne – aprotyczne). Przykłady ilustrujące ten podział podane są w tabeli 1.

Rozpuszczalniki- rodzaje

Tabela 1: Wybrane rozpuszczalniki i ich właściwości

Rodzaj rozpuszczalnika

Nazwa rozpuszczalnika

wzór

Temperatury topnienia/ wrzenia [°C]

Stała dielektryczna

Moment dipolowy

Polarne protyczne

Woda

H_2O

0 / 100

80

1,85 D

Kwas siarkowy

H_2SO_4

10 /337

101

2,96 D

Metanol

CH_3OH

-98 / 65

32,7

1,70 D

Etanol

C_2H_5OH

-114 / 78

24,3

1,69 D

Polarne aprotyczne

Dimetylosulfotlenek (DMSO)

(CH_3)_2SO

19 / 189

48

3,96 D

acetonitryl

CH_3CN

-44 / 81

37

3,92 D

aceton

(CH_3)_2CO

-93 / 56

21

2,88 D

tetrahydrofuran

C_4H_8O

-108 / 66

7,52

1,63 D

Niepolarne

Dichlorometan

CH_2Cl_2

-96,7 / 40

9,1

1,60 D

Chloroform

CHCl_3

-63 / 61

4,8

1,04 D

Toluen

C_6H_5CH_3

-95 / 111

2,4

0,36 D

Benzen

C_6H_6

5 / 80

2,3

0,0 D

n-Heksan

C_6H_{14

-94 / 69

2,0

0,0 D

 

Rozpuszczalniki- zastosowanie

Najczęściej stosowanym rozpuszczalnikiem jest woda, ze względu na jej powszechną dostępność i korzystne własności fizykochemiczne, między innymi dużą pojemność cieplną (woda jest w stanie odebrać lub oddać dużą ilość ciepła nie zmieniając znacznie swojej temperatury) oraz stan ciekły w stosunkowo szerokim zakresie temperatur. W wodzie dobrze rozpuszczają się substancje o charakterze jonowym i polarnym (duża liczba soli), natomiast słabo rozpuszczają się substancje niepolarne, np. związki organiczne takie jak węglowodory i ich pochodne. Niepolarne związki organiczne, ale też nieorganiczne zdecydowanie lepiej niż w wodzie, rozpuszczają się w organicznych rozpuszczalnikach niepolarnych, takich jak heksan czy toluen.

Mieszanie rozpuszczalników

Nie wszystkie rozpuszczalniki rozpuszczają się w sobie nawzajem, tworząc jednorodne mieszaniny. Na ogół – mieszają się ze sobą rozpuszczalniki o podobnym charakterze i budowie chemicznej . Rozpuszczalniki różniące się znacznie budową i polarnością najczęściej nie mieszają się ze sobą. Na przykład: woda miesza się w dowolnym stosunku z metanolem, etanolem, acetonem czy acetonitrylem, ale nie miesza się z dichlorometanem, toluenem czy heksanem.

Polecamy również:

  • Jak dzieli się roztwory?

    Roztwory to mieszaniny substancji, składające się z fazy rozproszonej i rozpraszającej (rozpuszczonej i rozpuszczającej. Mogą być układami dwóch lub więcej związków chemicznych. Powstają dzięki ruchliwości cząsteczek i dążenia układu do jak największej entropii.  Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 2 + 1 =
Ostatnio komentowane
sdf
• 2023-12-09 16:26:23
eseba karai
• 2023-12-09 13:28:33
OOOO Pan Pan Paweł!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!...
• 2023-12-07 14:50:52
Słabo nie umiecie liczyć
• 2023-12-07 13:59:39
69
• 2023-12-05 21:17:13