Niemetale to pierwiastki chemiczne grup głównych, charakteryzujące się słabym przewodnictwem elektrycznym i cieplnym, brakiem metalicznego połysku oraz kruchością. Do niemetali należą pierwiastki grup głównych, wodór w grupie pierwszej, węgiel w grupie czternastej, azot i fosfor w piętnastej, w grupie szesnastej - tlen, siarka i selen, w siedemnastej – fluor, chlor, brom i jod, a także cała grupa osiemnasta (gazy szlachetne). Niektóre klasyfikacje do niemetali zaliczają również półmetale (metaloidy), czyli bor, krzem, arsen, tellur i astat.
Niemetale- wzory
Większość niemetali to gazy, występujące w postaci dwuatomowych cząsteczek (wodór, azot, tlen, chlor) lub atomowe (gazy szlachetne – hel, neon, argon, krypton, ksenon, radon). Cieczą jest tylko brom, występujący w postaci dwuatomowych cząsteczek (jeden z dwóch pierwiastków występujących naturalnie w stanie ciekłym), natomiast ciałami stałymi są pozostałe niemetale – węgiel, fosfor, siarka, selen oraz jod.
Niemetale- właściwości
W odróżnieniu od metali, niemetale wykazują silną tendencję do tworzenia związków o charakterze cząsteczkowym, połączonych wiązaniami kowalencyjnymi lub kowalencyjnymi spolaryzowanymi. Szczególnym przykładem tej tendencji jest węgiel, tworzący niezliczoną liczbę związków o takim charakterze – patrz związki organiczne.
Niemetale- otrzymywanie
Niemetale takie jak wodór, tlen, azot -otrzymuje się z powietrza poprzez skraplanie. Zgodnie z temperaturami wrzenia najpierw skrapla się azot potem argon a na końcu tlen. Ponieważ trudno osiągnąć tak niskie temperatury dlatego stosuje się metode destylacji frakcjonowanej pod zmniejszonym ciśnieniem. Pierwsi tlen z powietrza skroplili polacy Karol Olszewski i Zygmunt Wróblewski. Wodór i tlen można także otrzymać przez elektrolize wody. Chalogenki otrzymać można utleniając roztwóry zawierające jony chalogenkowe. Jod otrzymuje się na dużą skale z saletry chińskiej, brom z wody morskiej, chlor przez elektrolizę roztworu NaCl. Fluor nalezy do bardzo reaktywnych pierwiastków dlatego otrzymje się go przy uzyciu specjalnych odpornych elektrod w procesie elektrolizy. Węgiel otrzymuje się metodą okrywkową ze złóż węgla.
Niemetale- zastosowanie
Niemetale tworzą tlenki o kwasowym charakterze, będące bezwodnikami kwasów tlenowych, jak np. \(CO_2\) - bezwodnik kwasu węglowego \(H_2CO_3\), \(SO_3\) bezwodnik kwasu siarkowego (VI), \(H_2SO_4\) czy \(NO_2\) – bezwodnik kwasu azotowego(V). Podobnie, związki niemetali z wodorem – wodorki, mają charakter kowalencyjny. Jednak w odróżnieniu od tlenków mogą przyjmować charakter obojętny (węglowodory), kwasowy (chlorowodór, bromowodór, jodowodór), amfoteryczny (woda) lub zasadowy (amoniak, fosforowodór).