Wiązania jonowe powstają pomiędzy atomami pierwiastków o bardzo dużej różnicy elektroujemności (większej lub równej 1,7). Jego istotą jest elektrostatyczne oddziaływanie pomiędzy jonami mającymi przeciwne ładunki (kationami i anionami). Tworząc wiązanie jonowe atomy niemetali przyjmują elektrony (powstają aniony), zaś atomy metali oddają elektrony (tworzą się kationy).
Utworzone aniony są większe od pierwotnych atomów, a utworzone kationy są od pierwotnych atomów mniejsze. Warto podkreślić, że związki jonowe nie tworzą cząsteczek tylko sieć krystaliczną, a zapis pojedynczych cząsteczek określa tylko proporcje występowania w sieci kationów i anionów.
Przykład tworzenia związku jonowego na bromku potasu KBr:
K – 1e- → K+
Br + 1e- → Br-
Atom bromu pobiera jeden elektron walencyjny od atomu potasu, w wyniku czego powstają jony: kation potasu i anion bromkowy. Z powodu posiadania różnoimiennych ładunków– przyciągają się.
Związki jonowe cechują się wysokimi temperaturami topnienia, w warunkach normalnych występują w postaci ciał stałych. Przewodzą prąd elektryczny, ale dopiero po rozpuszczeniu w wodzie lub stopieniu. Charakterystycznymi przykładami związków jonowych są sole, np. KCl, tlenki metali, np. Na2O czy wodorotlenki, np. Al(OH)3.