Chasydyzmem (z hebr. „chasyd” – pobożny) nazywa się mistyczny ruch religijno-społeczny, który narodził się w łonie judaizmu w XVIII w. na Podolu. Jego inicjatorem był Israel ben Eliezer z Międzyboża, znany także jako Baal Szem Tow (w skrócie BeSzT), czyli „Pan Dobrego Imienia”. Ruch szybko rozpowszechnił się na ziemiach polskich, na Litwie, Ukrainie, na Węgrzech i w Rumunii. Głównie trafiał do ubogich warstw ludności żydowskiej.
Celem ruchu była odnowa religijności Żydów. Chasydzi przeciwstawiali się judaizmowi rabinicznemu (zwanemu przez nich misnagdim – „przeciwnicy”) i rozwinęli własny rytuał religijny, w który włączyli taniec i śpiew. Czerpali z żydowskiej tradycji mistycznej – z kabały. Główny nacisk kładziono w chasydyzmie na osobistą modlitwę, która miała służyć zbliżeniu do Boga, a nie na studia Tory i wiedzę religijną. W ten sposób nawet osoba niewykształcona mogła osiągnąć wyżyny duchowe. Dużą rolę przypisywano także entuzjazmowi religijnemu (hitlahawut – „rozpalenie serca”). Chasyd wszystko powinien czynić z radością ,a asceza i umartwianie się były źle postrzegane i uznawane za niepotrzebne bariery.
W chasydyzmie obecne są elementy panteizmu. Jego wyznawcy wierzą bowiem, że świat przeniknięty jest „iskrami świętości” boskiej substancji, a zadaniem Żyda jest wyłowienie tych iskier ze skorupy zła (z materii), tak by mogły połączyć się ze swym źródłem. Kiedy wszystkie iskry wrócą do Boga, nastąpi przyjścia Mesjasza. Owo wyławianie wiąże się z uświęceniem czynności życia codziennego – każda z nich wykonywana pobożnie (zarówno praca, jak i zabawa) może stać się aktem religijnym. Było to swoiste novum, gdyż w judaizmie rabinicznym Żyd oddawał cześć Panu wyłącznie poprzez wypełnianie Prawa i modlitwę w synagodze. Należy jednak zaznaczyć, że chasydzi przestrzegali i przestrzegają żydowskiego prawa religijnego – halachy.
Chasydzi tworzyli własne wspólnoty. Na ich czele stał (i nadal stoi) duchowy przywódca – cadyk, sprawiedliwy mąż, będący wzorem pobożności i pokory. W przeszłości przypisywano mu nadnaturalną moc, mądrość i liczne cuda (w tym uzdrowienia). Był on pośrednikiem między Bogiem a Jego ludem. Każdy mógł do cadyka przybyć, porozmawiać, zjeść wspólny posiłek. Do dziś groby wielkich cadyków stanowią miejsca pielgrzymkowe dla chasydów z całego świata. W Polsce najczęściej odwiedzany jest przez Żydów grób rabbiego Elimelech z Leżajska.
We wczesnym chasydyzmie cadyka wybierała społeczność, która wyłaniała spośród siebie charyzmatycznego przywódcę. Na przełomie XVIII i XIX wieku, kiedy zwolenników chasydyzmu zaczęło przybywać, potrzebni byli nowi przywódcy dla nowych wspólnot. Najczęściej wybierano na nich synów cadyków. W ten sposób zaczęły tworzyć się całe dynastie np. cadyk Chaim Halbersztam z Nowego Sącza (1793-1876) miał ośmiu synów i każdy z nich w różnych miejscowościach Galicji założył własny dwór. Największym uznaniem i popularnością cieszyły się dynastie chasydów z Bobowej oraz chasydów z Ger. Obecnie ich przedstawiciele żyją poza granicami Polski.
Początkowo chasydyzm był zwalczany przez judaizm ortodoksyjny. Oba nurty zbliżyły się do siebie pod koniec XIX w. w obliczu wspólnego zagrożenia, jakim był ruch oświeceniowej haskali, którego zwolennicy opowiadali się za asymilacją Żydów (miała ona objąć m.in. zarzucenie tradycyjnego stroju, niektórych obyczajów i języka jidysz). Wówczas chasydyzm zaczął podkreślać konieczność studiów talmudycznych i tradycyjnej religijnej edukacji, a mniejszą rolę – niż miało to miejsce w poprzednich stuleciach – przypisywać medytacji i mistyce. Pierwsza chasydzka jesziwa (szkoła Tory dla mężczyzn) została założona prawdopodobnie przez Abrahama Bornsteina z Sochaczewa około 1860 r.
W efekcie dzisiejszy chasydyzm jest w prostej linii spadkobiercą ruchu powstałego w XVIII wieku, ale utracił charakter protestu i stał się symbolem skrajnej ortodoksji. Niemniej między chasydyzmem a ortodoksją tradycyjną wciąż istnieją.
We wczesnym stadium chasydyzmu znaczącą rolę odgrywały kobiety. Mogły one bardziej aktywnie brać udział w życiu religijnym i społecznym ruchu, a także uczestniczyć we wspólnym tańcu. Miały także na równi z mężczyzną szansę (choć przypadki takie nie zdarzały się często) zostania cadykiem. Współcześnie ich rola została ograniczona do roli „żony chasyda”.
Do II wojny światowej centrum chasydyzmu stanowiła Europa wschodnia (zwłaszcza Polska i Ukraina). Żydzi zmuszeni jednak byli do ucieczki z tych terenów przed prześladowaniami i pogromami. Obecnie najwięcej chasydów zamieszkuje ziemie Izraela oraz Stanów Zjednoczonych. Na świecie jest ich około 1 miliona. Żyją zazwyczaj we własnych zamkniętych enklawach.