Co to jest szabat?
Szabat (szabas) jest siódmym i najważniejszym dniem tygodnia dla wyznawców judaizmu; jednym z najstarszych i najtrwalszych świąt w tradycji żydowskiej. Upamiętnia dzień, w którym Stwórca odpoczął po stworzeniu świata. Ma również przypominać Żydom wyzwolenie z niewoli egipskiej. Nakaz przestrzegania szabatu został zapisany w Dekalogu: „Pamiętaj stale o dniu Szabatu, aby go uświęcać” (Szemot/Wyjścia 20:8). Do najważniejszych wymogów należy powstrzymanie się od pracy oraz uczestniczenie w uczcie szabatowej. Szabat trwa od piątku wieczorem do soboty wieczorem, a dokładniej od zachodu do zachodu słońca, dlatego jego godziny są ruchome i zależą od pory roku i szerokości geograficznej.
Obchody święta rozpoczynają się w piątek przed zachodem słońca zapaleniem przez kobietę w domu dwóch świec i odmówieniem nad nimi błogosławieństwa. Mężczyźni w tym czasie witają szabat w synagodze. Po ich powrocie do domu odbywa się uroczysta kolacja poprzedzona kiduszem, czyli błogosławieństwem wypowiedzianym przez głowę rodziny. Po kiduszu następuje rytualne mycie rąk. W sobotę rano odbywa się poranne nabożeństwo w synagodze, trwające około 3 godzin. Później spożywa się świąteczny obiad w gronie rodzinnym. Wieczorem w trakcie kolacji Żydzi śpiewają pieśni żegnające szabat. Następuje obrzęd pożegnania, czyli hawdala (z hebr. oddzielenie). W ramach hawdali odmawia się błogosławieństwo nad światłem, winem i wonnymi ziołami, oraz zapala dwie splecione świece, które symbolizują świętość i powszedniość.
Prawo żydowskie wymienia 39 prac zabronionych w czasie szabatu. Większość z nich to zajęcia związane z rolnictwem i pasterstwem, ale również pisanie czy rozpalanie ognia. Aby nieumyślnie nie naruszyć zakazu pracy, Żydzi nie wykonują czynności podobnych do zajęć zabronionych, np. nie rysują, nie zapalają ani nie gaszą światła elektrycznego (m.in. wykręcają żarówkę z lodówki). Zakazem objęte jest również podróżowanie oraz przenoszenie rzeczy – nie można nosić nawet kluczy, komórki itd. Wolny czas powinno poświęcać się na studiowanie Tory oraz na modlitwę.
Święta żydowskie
Do najważniejszych świąt żydowskich należą:
Pesach
Pesach (inaczej: Pascha, Święto Przaśników, Święto Przejścia) – obchody rozpoczynają się 15-go dnia miesiąca nisan (w kalendarzu gregoriańskim: marzec-kwiecień) i trwają 7 dni w Izraelu bądź 8 dni w diasporze. Święto upamiętnia wyjście ludu Izraela z niewoli egipskiej. Pierwszego wieczoru Pesach każda rodzina zasiada do uczty zwanej seder (porządek), podczas której czyta się hagadę opowiadającą o wyjściu z Egiptu. Utwór ten składa się z fragmentów biblijnych, komentarzy i modlitw. Mięso podane podczas kolacji symbolizuje ofiarę z baranka paschalnego, którą składano w czasach istnienia świątyni. W czasie święta obowiązuje zakaz spożywania (a nawet posiadania w domu) chleba na zakwasie. Zamiast niego Żydzi jedzą macę. W pierwszy i ostatni dzień Paschy zakazana jest praca.
Szawuot
Szawuot (Święto Tygodni, Święto Żniw, Pięćdziesiątnica) – obchodzone jest 6-tego dnia miesiąca siwan (maj-czerwiec), 50 dni po święcie Paschy; w diasporze trwa 2 dni. Jest upamiętnieniem nadania Tory Mojżeszowi na Synaju. Podczas nabożeństw w synagogach, przystrojonych z okazji święta zielonymi gałęziami drzew, odczytuje się w tym dniu dziesięć przykazań. W Izraelu obchody Szawout zachowały swój pierwotny charakter rolniczy i są nadal ściśle powiązane ze świętowaniem zbiorów.
Sukkot
Sukkot (Święto Namiotów) – rozpoczyna się 15-go dnia miesiąca tiszri (wrzesień-październik) i trwa 7 dni. Upamiętnia 40-letnią wędrówkę Żydów z Egiptu do Kanaanu, podczas której mieszkali