Hinduizm - religia, historia, odłamy

Hinduizm to jedna z najważniejszych, obok buddyzmu i dżinizmu, religii subkontynentu indyjskiego. Liczbę jej wyznawców szacuje się obecnie na 1 miliard osób, co stanowi 15% populacji świata. Obejmuje ona –  oprócz Indii – część Pakistanu, Sri Lankę (Cejlon), Nepal, Sikkim, Bali, Trynidad.

Termin hinduizm jest neologizmem i został utworzony dopiero w 1816 r. przez bengalskiego myśliciela i teologa Rammohana Raya. Sami Hindusi wyznawcy o swojej religii Sanatana Dharma, co znaczy „Odwieczna Prawda”.

Hinduizm nie jest spójnym systemem i dzieli się na rozmaite odłamy. Najważniejsze z nich to wisznuizm, siwaizm i śaktyzm. Różnią się one między sobą zarówno pod względem doktryny, jak i kultu. Niemniej można wyróżnić pewne przekonania (prawdy religijne) , które są podzielane przez wszystkich wyznawców hinduizmu. Należą do nich: poszanowanie Wed jako świętych ksiąg, zasada ahinsy (niekrzywdzenia), wiara w nieśmiertelność duszy, uznanie prawa karmana i sansary (koła wcieleń) oraz dążenie do wyzwolenia (mokszy). Wyzwolenie jest różnie pojmowane przez poszczególne odłamy i nurty, lecz zawsze podstawą jego osiągnięcia jest wypełnianie swojej dharmy, czyli zakresu obowiązków wynikających z obecnego wcielenia, przynależności do klasy społecznej (warny) i kasty, wieku, sytuacji życiowej itp.

Trudno mówić o początkach hinduizmu, gdyż religia ta nie ma założyciela. Poza tym jego cechą charakterystyczną jest synkretyzm; hinduizm stanowi swoistą mozaikę różnych wierzeń i praktyk. Z jednej strony jego korzeni można upatrywać w tzw. okresie wedyjskim cywilizacji Indusu, który swoją nazwę bierze od powstałych ok. 1500 – 1000 p.n.e. świętych ksiąg –  Wed, będących podstawą tego, co nazywa się dziś hinduizmem. Z drugiej jednak powyżej wymienione idee karmana, sansary, mokszy mają swoje źródło w Upaniszadach, które zostały napisane później – na przestrzeni VIII-III w. p.n.e. W tym czasie pojawiły się także charakterystyczne dla hinduizmu praktyki ascetyczne, medytacja oraz koncepcja wglądu mistycznego.

Najważniejszymi spośród bóstw hinduistycznych są: Brahma (reprezentuje stworzenie świata), Wisznu (odpowiada za trwanie świata) i Śiwa (niszczy świat), którzy łączeni są w triadę (trimurti). Poza tym popularny jest kult m.in. bogini Kali, boga Ganeśa (człowiek z głową słonia), bogini Lakszmi, boga Indry, Agni  oraz kult Bogini Matki.

Pomimo owej wielości bóstw hinduizm uważany jest za religię monoteistyczną. Dzieje się tak dlatego, że wszystkie dewy (bóstwa męskie) i dewi (bóstwa żeńskie) są zwykle traktowane jako osobowe emanacje jedynego Boga (Absolutu) – Brahmana. 

Hinduiści dążą do wyzwolenia się z kołowrotu wcieleń (sansary) i zjednoczenia na zawsze z Bogiem (Brahmanem). Owo zjednoczenie jest możliwe, gdyż każdy człowiek posiada atmana (duszę, jaźń), która stanowi „mikrokosmiczny” odpowiednik samego Absolutu.

Kult w hinduizmie ma w dużej mierze charakter indywidualistyczny. Polega na składaniu ofiar w świątyniach (np. z kwiatów, owoców), na wykonywaniu pewnych gestów, recytowaniu świętych tekstów, śpiewaniu hymnów oraz opiece nad posągiem danego bóstwa (mycie, ubieranie go, noszenie w procesjach, palenie przed nim kadzideł itd.). W domach wyznawcy hinduizmu mają małe kapliczki lub ołtarzyki z wizerunkami bóstw, na których dokonują codziennej ofiary (pudźy). Ważnym obrzędem kultowym są również święte kąpiele (zwłaszcza w Gangesie), które mają moc oczyszczającą i uzdrawiającą.

Symbolem hinduizmu jest święta sylaba OM, ucieleśniająca istotę mistyczną całego kosmosu. Innym symbolem często stosowanym jest także swastyka, która w krajach Azji jest traktowana

Polecamy również:

  • Cechy hinduizmu - Karma, reinkarnacja - co to jest?

    Karma, reinkarnacja, dharma, kult w hinduizmie, bhakti - nurt mistyczny Więcej »

  • Hinduizm - bogowie

    Brahma, Wisznu, Śiwa, Sarasvati, Lakszmi, Pravati, Ganeśa, Surja, Agni, Indra. Więcej »

  • Święte księgi hinduizmu - Wedy

    Księgi objawione w hinduizmie tworzą kategorie śruti „to, co usłyszane”. Są one podstawą dla wszystkich ortodoksyjnych nurtów tej religii. Wyznawcy hinduizmu wierzą, że ich autorem nie był żaden człowiek Więcej »

  • Hinduizm - symbole

    Głównym symbolem hinduizmu jest „OM”, czyli najświętsza sylaba, będąca – według Wed – najczystszym i najwspanialszym dźwiękiem, który poprzedzał stworzenie wszechświata. Z niej zrodzili się bogowie.  Więcej »

  • Hinduizm - święta

    Kalendarz wyznawcy hinduizmu jest wypełniony świętami. Wiele z nich ma jednak charakter lokalny i regionalny, część z kolei związana jest z konkretną tradycją religijną i określonym bóstwem. Do najważniejszych świąt (obchodzonych przez większość) należą: Diwali, Holi, Durgapudźa, Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 4 + 1 =
Ostatnio komentowane
Fajne polecam dobrze opracowane
• 2023-09-26 19:47:13
Bardzo fajne .
• 2023-09-26 11:20:23
Oku
• 2023-09-25 20:58:38
Muszę na poniedziałek napisać coś o "portret z pelargoniami" ale niestety tu nie znala...
• 2023-09-24 10:07:26
Gitówa
• 2023-09-19 21:19:02