Religiami pierwotnymi (bądź tradycyjnymi) nazywa się systemy wierzeniowo-rytualne rdzennych mieszkańców Afryki, Azji, obu Ameryk, Australii oraz Oceanii. Są one przedmiotem badań etnologii religii i antropologii religii. Mają obecnie około 100 milionów wyznawców.
Wśród głównych cech religii pierwotnych wymienia się: naturalne pochodzenie (brak założyciela), ograniczony krąg wyznawców (członkowie jednego plemienia lub grupy rodowej), brak kodyfikacji pisemnej doktryny, magiczno-mityczne myślenie, ahistoryczność (czas mityczny) oraz przenikanie sacrum do wszystkich sferach życia.
Pod nazwą „religie pierwotne” kryją się także najstarsze wierzenia religijne, rekonstruowane przez badaczy na podstawie świadectw archeologicznych oraz wierzeń ludów żyjących współcześnie. Należą do nich: animizm, fetyszyzm, manizm oraz totemizm.
Animizm
Animizmem (łac. anima – dusza) określa się wiarę w istnienie niematerialnych i zdolnych do samodzielnej egzystencji dusz, które ożywiają człowieka oraz wszystkie elementy kosmosu i natury (zwierzęta, rośliny, zjawiska pogodowe, a także twory przyrody nieożywionej i przedmioty). Pojęcie animizmu stworzył brytyjski antropolog Edward Burnett Tylor (1832-1917),