Święte księgi hinduizmu - Wedy

Księgi objawione w hinduizmie tworzą kategorie śruti „to, co usłyszane”. Są one podstawą dla wszystkich ortodoksyjnych nurtów tej religii. Wyznawcy hinduizmu wierzą, że ich autorem nie był żaden człowiek. Z założenia literatura śruti jest bezbłędna i nieomylna.

Do śruti należą zbiory hymnów Wed, komentarze zwane Brahmanami, Aranjaki, czyli Księgi Leśne, oraz traktaty metafizyczne Upaniszady.

Obok śruti wyróżnia się literaturę smriti (sans. „zapamiętane”). Teksty te nie wchodzą w skład Objawienia, ale cieszą się w hinduizmie wielkim autorytetem. W ramach smriti wyróżnia się: sutry, księgę praw Manu (Manusmryti), ithasy (epopeje: Mahabharata -w jej skład wchodzi Bhagawadgita, Ramajana) oraz Purany (Stare Opowieści). Celem smriti jest przedstawienie treści ze śruti w formie fabularnej, aby ją upowszechniać.

Wedy

Wedy (z sanskrytu - "wiedza") są świętymi księgami hinduizmu; zbiorem hymnów spisanych na przestrzeni 1500-1000 p.n.e. Należą do najstarszych indyjskich tekstów religijnych.

Na Wedy składają się:

1. Rygweda - „wiedza hymnów”: zawiera 1028 hymnów pochwalnych, wykorzystywanych przy składaniu ofiar.

2. Samaweda - „wiedza melodii”: jest to księga śpiewów rytualnych.

3. Jadźurweda - „wiedza formuł ofiarnych”: podaje główne szczegóły obrządków rytualnych dokonywanych przez kapłanów w akcie ofiarnym.

4. Atharwaweda - „wiedza zaklęć”, formuł magicznych, egzorcyzmów. Została spisana najpóźniej, ok. 900 r. p.n.e. Przypuszczalnie zaklęcia w niej zawarte wywodzą się ze starych kultów doliny Indusu. Recytować Atharwawedę mogą jedynie kapłani, ale nie publicznie. Zawiera początki rozważań filozoficznych.

Brahmany

Brahmany to obszerne dzieła, których treść dotyczy przede wszystkim rytuałów. Punktem wyjścia jest ceremonia ofiarna, jej opis i wyjaśnienie genezy, znaczenia oraz racji stosowania. Na Brahmany składają się także komentarze do mantr. Teksty te mówią o ukrytym sensie obrzędów oraz wprowadzają teorię reinkarnacji, dzięki której tłumaczono podział na warny. Datuje się je na X-VII w. p.n.e.

Aranjaki

Aranjaki to teksty, które stanowią przejście od rytualistycznych Brahmanów do spekulatywnej myśli w Upaniszadach. Zajmują się tajemnym znaczeniem aktu ofiarnego. Skupiają się na poziomie mikrokosmosu, rozważając m.in. znaczenie ognia wewnętrznego u ofiarnika, a nie ognia zewnętrznego. Dominują w Aranjakach kwestie filozoficzne, teologiczne oraz etyczne. Pochodzą z VIII-VII w. p.n.e. Były przeznaczone do studiowania w pustelniach.

Upaniszady

Upaniszady są ostatnią księgą „śruti”. Mają formę traktatów filozoficznych. Ich treścią są rozważania nad naturą podstawowego pierwiastka makrokosmosu – brahmana i nad naturą podstawowego pierwiastka mikrokosmosu – atmana, oraz nad ich tożsamością. Są uznawane za teksty objaśniające tajemną wiedzę, która jest skryta głęboko w Wedach. Upaniszady wypracowały także teoretyczną podstawę wędrówki dusz (sansary) – jest nią prawo karmana. Poruszają także temat wyzwolenia (moksza) z kręgu nieskończonych narodzin i śmierci. Najstarsze Upaniszady powstały pomiędzy X a VIII w. p.e., młodsze natomiast pomiędzy VII a V w. p.n.e.

Purany

Purany należą do literatury smriti. Są to teksty epickie (eposy) o charakterze religijnym, dydaktycznym. Traktują o genealogii świata, okresach jego powstawania i niszczenia, kosmogonii. Opowiadają historie bogów, genealogie rodów, królów, itd. Zawierają też informacje na temat ofiary, praktyk religijnych, budowy świątyń. Mają wiele elementów ludowych. Ich autorem według tradycji hinduistycznej miał być Wjasa –  awatar Wisznu. Powstawały od X w. p.n.e. – VI w. n.e. Wyróżnia się 18 najważniejszych puran , które noszą nazwę mahapurany (Wielkie Purany).  Resztę określa się puranami mniejszymi (upapurany), gdyż powstały dla potrzeb lokalnych kultów  i odłamów religijnych.

Polecamy również:

  • Cechy hinduizmu - Karma, reinkarnacja - co to jest?

    Karma, reinkarnacja, dharma, kult w hinduizmie, bhakti - nurt mistyczny Więcej »

  • Hinduizm - bogowie

    Brahma, Wisznu, Śiwa, Sarasvati, Lakszmi, Pravati, Ganeśa, Surja, Agni, Indra. Więcej »

  • Hinduizm - symbole

    Głównym symbolem hinduizmu jest „OM”, czyli najświętsza sylaba, będąca – według Wed – najczystszym i najwspanialszym dźwiękiem, który poprzedzał stworzenie wszechświata. Z niej zrodzili się bogowie.  Więcej »

  • Hinduizm - święta

    Kalendarz wyznawcy hinduizmu jest wypełniony świętami. Wiele z nich ma jednak charakter lokalny i regionalny, część z kolei związana jest z konkretną tradycją religijną i określonym bóstwem. Do najważniejszych świąt (obchodzonych przez większość) należą: Diwali, Holi, Durgapudźa, Więcej »

  • Hinduizm w Polsce - historia

    Teologia i filozofia hinduistyczna dotarły do Polski na początku XIX w. Pierwsze wspólnoty zaczęły powstawać jednak dopiero w latach 70. XX w. Obecnie do największych zarejestrowanych hinduistycznych związków wyznaniowych należą:  Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 4 + 1 =
Ostatnio komentowane
Ciekawe i pomocne
• 2024-12-03 20:41:33
pragnę poinformować iż chodziło mi o schemat obrazkowy lecz to co jest napisane nie j...
• 2024-11-28 16:29:46
ciekawe, oczekiwałem tylko kraj-stolica. miłe zaskoczenie ;)
• 2024-11-20 18:11:07
A jeśli trójkąt równoramienny jest jednocześnie prostokątny to który bok jest domy�...
• 2024-11-17 07:46:27
przegralem nnn do tego artykulu
• 2024-11-16 13:50:26