Synagogi w Polsce - czynne, gdzie, opis

Co to jest synagoga

Synagogą (gr. „synagoge” – zebranie, zgromadzenie) nazywa się żydowski dom modlitwy. W przypadku judaizmu reformowanego używa się określenia tempel. W języku polskim popularna jest także nazwa „bożnica”.

Synagoga w judaizmie jest nie tylko miejscem odprawiania nabożeństw, ale także miejscem zebrań gminy żydowskiej, studiowania Tory i Talmudu oraz nauczania. Najważniejszym miejscem w synagodze jest aron ha-kodesz (hebr. święta szafa), w której znajdują się zwoje ręcznie pisanego tekstu Pięcioksięgu.

W centrum synagogi znajduje się bima (hebr. – podwyższenie). Jest to podium z pulpitem służące jako mównica, miejsce do prowadzenia modłów i odczytywania Tory. Dla kobiet w synagodze wydzielona jest osobna część zwana babińcem. Oddzielne pomieszczenie ma służyć skupieniu mężczyzn na modlitwie.

Synagogi w Polsce

W 1939 r. Polskę zamieszkiwało ponad 3 miliony Żydów. Nie ma jednak danych mówiących o liczbie synagog w okresie przedwojennym. Faktem jest natomiast, że w latach 1939-1945 większość z nich uległa zniszczeniu. Na terenach obecnej Polski nie przetrwały praktycznie żadne synagogi drewniane, z których słynęła niegdyś Rzeczpospolita. Poza tym nie wszystkie synagogi zostały zwrócone po wojnie w ręce Żydów. Niektóre budynki są dziś używane jako miejskie archiwa, biblioteki, biura albo magazyny.

Najstarszą synagogą zachowaną w Polsce jest Stara Bożnica w Krakowie (z XV w.), przebudowana przez S. Gucciego w 1570 r. Obecnie jest nieczynna i stanowi oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa.

Dzisiejsi Żydzi ortodoksyjni modlą się: w krakowskiej Synagodze Remu (XVI w.), w Synagodze Małżonków Nożyków w Warszawie, w Nowej Synagodze w Gdańsku-Wrzeszczu, w Synagodze Tempel w Krakowie, w Synagodze w Jeszywas Chachmej w Lublinie, w Synagodze Reicherów w Łodzi, w Synagodze Pod Białym Bocianem we Wrocławiu. Wszystkie one należą do Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP. W miastach gdzie nie ma synagogi funkcjonują tzw. domy modlitwy. W Polsce jest ich obecnie jedenaście: w Bielsku-Białej, W Bytomiu, w Gliwiach, w Katowicach, w Poznaniu, w Łodzi, w Legnicy, w Szczecinie, w Wałbrzchu, we Wrocławiu, w Żarach. Są one zakładane w budynkach gmin żydowskich, stąd bywają nazywane „synagogami gminnymi”.

Ponadto istnieje w Polsce jedna synagoga dla Żydów postępowych – Synagoga Towarzystwa Beit Warszawa w Warszawie oraz jedna dla Żydów ultra ortodoksyjnych –  synagoga chasydów z Chabad-Lubavitch w Warszawie.

Do czynnych synagog, ale użytkowanych okazjonalnie należą: synagoga na nowym cmentarzu żydowskim w Lublinie (modły odbywają się przede wszystkim z okazji przyjazdów grup żydowskich z Izraela, USA i innych krajów), Synagoga Bajs Nusn w Nowym Sączu (nabożeństwa mają miejsce wyłącznie z okazji przyjazdów grup chasydzkich dynastii Sanc; jest to bożnica prywatna) oraz Synagoga w Bobowej (modły przy okazji pielgrzymek chasydów do grobów cadyków).

Polecamy również:

Komentarze (0)
Wynik działania 1 + 2 =
Ostatnio komentowane
ss
• 2025-02-04 15:03:47
W planie wydarzeń punkt 1 i 2 powinny być zamienione miejscami.
• 2025-01-29 19:30:27
Jest tu zawarte wiele niezbędnych oraz interesujących informacji o twórcy i artyście jakim...
• 2025-01-26 10:13:01
To ja ola
• 2025-01-20 14:10:30
bardzo się przyda na ściągi na kartkówki
• 2025-01-16 13:41:59