Cykl powieści o przygodach Indianina imieniem Winnetou posiada wymiar uniwersalny, dzięki czemu dzieło Karola Maya cieszy się niesłabnącą popularnością na całym świecie. Ważnym jest fakt, że głównymi bohaterami dzieła jest czerwooskóry Apacz oraz biały człowiek, Old Shatterhand, którzy zawierają ze sobą przymierze krwi na znak braterstwa ras. Od tej pory wspólnie przeżywają różnorodne, często groźne i niebezpieczne perypetie. Powieść porusza zatem problem wspólnoty ludzi o różnym pochodzeniu, która winna być realizowana, zdaniem pisarza, według zasad chrześcijańskiego humanitaryzmu – ze wzajemnym poszanowaniem swojej godności przy całej różnorodności pochodzenia. Podczas swoich przygód Winnetou i Shatterhand wykazują się lojalnością, odwagą i wzajemnym zrozumieniem – postawy te powinny stanowić wzór do naśladowania w różnych częściach świata, gdzie doskwierający był i jest problem odmienności i walk klasowych. Postawy prezentowane przez bohaterów Karola Maya, związane ze szlachetnością serca i umysłu, dzielnością i odwagą stanowiły wzór dla młodych czytelników, a poruszające historie traktujące o poświęceniu wobec innych i walce o honor, obok pełnych żywiołu i tempa składników przygodowych, stanowią najważniejszy element wymowy utworu.
Winnetou i jego przyjaciel biorą bowiem udział w zmaganiach z niegodziwcami, bandytami, domagając się sprawiedliwości, organizują spiski w imię odzyskania dobrego imienia. Relacja tych dwóch bohaterów stanowiła reprezentacyjny przykład czystej przyjaźni, polegającej na całkowitym oddaniu swojemu druhowi i wierności danemu słowu.