Jan Matejko malował „Bitwę pod Grunwaldem” przez sześć lat (1872-1878), posiłkując się „Rocznikami” Jana Długosza. Ostatecznie udało mu się osiągnąć niesamowity efekt – na płótnie o rozmiarach 426 x 987 cm w sposób monumentalny przedstawił jedno z najważniejszych wydarzeń w polskiej historii.
 |
| Jan Matejko „Bitwa pod Grunwaldem” |
„Bitwa pod Grunwaldem” - opis obrazu
Już w pierwszym momencie uderza odbiorcę olbrzymie kłębowisko postaci, które w najróżniejszych pozach, trzymając rozmaite bronie, próbują ocalić swoje życie i jak najszybciej pozbawić go przeciwnika. W olbrzymiej masie mieszają się czarne krzyże na białym tle, zbroje polskiego rycerstwa oraz skórzane pancerze litewskich wojowników. Zagrożenie jest wszechobecne – ostateczny cios może spaść w każdej chwili i z każdej strony.
„Bitwa pod Grunwaldem” skomponowana jest w tak przemyślany sposób, aby – chociaż panuje duże zamieszanie – widz nie miał problemów z wychwyceniem najważniejszych wydarzeń i postaci. Są one wyraźniej oświetlone, jakby chmury płynące po niebie rozstąpiły się ponad nimi.
W centralnym miejscu obrazu znajduje się siedząca na koniu postać w czerwonej szacie, której głowa przyozdobiona jest koroną tej samej barwy. Jest to litewski książę W