Rządy pułkowników w Polsce. Józef Beck, Walery Sławek i inni bliscy współpracownicy Piłsudskiego

W rezultacie zamachu majowego w roku 1926 władzę w Polsce przejęła grupa radykalnych polityków skupionych wokół osoby marszałka Józefa Piłsudskiego. Ów wybitny, ale i kontrowersyjny przywódca doprowadził dosyć szybko do wytworzenia się nowego systemu politycznego w Polsce – systemu autorytarnego.

Aby móc sprawnie zarządzać państwem i kontrolować kluczowe resorty Piłsudski był zmuszony wybrać sobie odpowiednich współpracowników, którzy reprezentowali pokrewne mu poglądy i idee, a przy okazji posiadali niezmąconą wiarę w Marszałka. W rezultacie większość kluczowych stanowisk w armii i w rządzie zostało obsadzonych przez dawnych współpracowników Piłsudskiego, głównie z czasów jego działalności w PPS i Legionach Polskich. Zdecydowana większość z nich była związana z wojskiem i zajmowała wysokie stanowiska dowódcze – stąd też okres po roku 1926 nazywa się zwykle „rządami pułkowników”.

Piłsudski dobierał swoich współpracowników w myśl zasady, jaką jego przeciwnicy określali złośliwie jako „mierny, bierny, ale wierny”. Innymi słowy, kluczowym kryterium w obsadzie stanowisk rządowych i wojskowych była wierność (lub jej brak) Piłsudskiemu. Wojskowi popierający zamach robili błyskawiczne kariery, podczas gdy wielu starych dowódców (np. Władysław Sikorski, Józef Dowbor-Muśnicki, Władysław Anders) było odsuwanych na boczny tor, pomijanych w awansach i izolowanych.

Jednym z najsłynniejszych i najważniejszych współpracowników Piłsudskiego był w tym okresie Walery Sławek (1879 – 1939). Ów polityk był związany z Piłsudskim jeszcze przed wybuchem I wojny światowej, działał aktywnie w PPS, uczestniczył też w akcjach bojowych PPS w czasie rewolucji 1905 – 1907 (w czasie jednej z nich został poważnie i trwale okaleczony). W czasie I wojny światowej działał zarówno w Legionach, jak i POW, a po odzyskaniu niepodległości przez Polskę stał wiernie u boku Piłsudskiego, którego traktował jak mentora.  Od 1926 zajmował ważne stanowiska w nowym rządzie, był szefem rządu i faktycznym założycielem BBWR – u. Jednakże śmierć Piłsudskiego spowodowała upadek tego polityka, który nie był w stanie działać bez rad Marszałka. Ostatecznie popełnił on samobójstwo w niejasnych okolicznościach.

1935 rok stanowił ważną cezurę dla władzy pułkowników w Polsce. Śmierć Piłsudskiego oznaczała okres dezorientacji i walki o władzę różnych sanacyjnych stronnictw. Boleśnie ukazały się wtedy wszystkie wady systemu obsadzania najwyższych stanowisk osobami o niskich kompetencjach. Ostatecznie kontrolę nad państwem przejął triumwirat  Mościcki – Piłsudski – Beck. Interesującą postacią, niemalże „symboliczną” dla ostatnich lat Rzeczpospolitej jest zwłaszcza ów ostatni.

Józef Beck urodził się w roku 1894 w Warszawie i podobnie jak Walery Sławek już od czasów przedwojennych był bliskim współpracownikiem Piłsudskiego. W czasie I wojny światowej służył w Legionach Polskich, później zaś był osobistym adiutantem Marszałka. Po zamachu majowym zdecydowanie opowiedział się po stronie sanacji i został za to członkiem kolejnych rządów.  W roku 1932 wreszcie został mianowany ministrem spraw zagranicznych. To ważne stanowisko pozwoliło mu na wejście w skład „triumwiratu” sprawującego władzę po śmierci Piłsudskiego, po wyparciu z niego Sławka. Beck był na pewno zagorzałym patriotą i apologetą Piłsudskiego, sam jednak nie miał jego zdolności ani osądu. Przeceniał znacznie możliwości polskie i rolę państwa na arenie międzynarodowej. To jego zbyt ambitnej i niefortunnej polityce można przypisywać częściowo chociaż trudną sytuację Polski w ostatnich miesiącach przed wybuchem II wojny. Podobnie jak cały obóz sanacyjny, okazało się, że dyktatura bez dyktatora kompletnie nie zdała najważniejszego egzaminu.

Polecamy również:

  • Józef Piłsudski - biografia i działalność

    Józef Piłsudski urodził się w 1867 roku w Zułowie na Wileńszczyźnie. Jego ojciec brał udział w powstaniu styczniowym, był komisarzem Rządu Narodowego w powiecie rosieńskim. Józef miał jedenaścioro rodzeństwa. W 1874 roku majątek Piłsudskich spłonął w pożarze, w skutek czego musieli się przenieść do Wilna. Więcej »

  • Opozycja antysanacyjna w Polsce - historia, ugrupowania

    Już od pierwszych dni po przejęcie władzy przez Józefa Piłsudskiego i obóz sanacyjny istniejące dotychczas frakcje polityczne podjęły walkę z nowymi porządkami, ustanowionymi przez „puczystów”. Opozycjoniści uważali, że zamach majowy w roku 1926 był pogwałceniem zasad suwerenności i... Więcej »

  • Wybory brzeskie i ich konsekwencje - historia

    W roku 1930 opozycja antysanacyjna powoli otrząsała się z pierwszego szoku wywołanego zamachem majowym i przygotowywała się do walki o legalne odzyskanie władzy i usunięcie wpływów Piłsudskiego. Po czterech latach wzajemnych rozmów i zbliżenia się partii centrowych i lewicowych uformowały one potężną... Więcej »

  • Proces brzeski - przyczyny, opis

    Lata 1929 – 1930 okazały się przełomowym momentem dla obozu sanacyjnego i jego przywódcy, Józefa Piłsudskiego. Mimo wszelkich starań ekipy rządzącej i zakrojonej na szeroką skalę działalności propagandowej wydawało się, że władza zdobyta tak ciężko w wyniku zamachu majowego w roku 1926 wymyka... Więcej »

  • Bereza Kartuska - historia, pojęcie, ofiary

    Przejęcie władzy, dokonane w roku 1926 przez Piłsudskiego i jego popleczników nie spotkało się, z oczywistych względów,  z pełną akceptacją wielu środowisk zajmujących wrogie stanowisko wobec Marszałka i jego idei politycznych. Lista przeciwników rządów sanacyjnych jest długa i... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 5 + 5 =
Ostatnio komentowane
ess
• 2024-12-04 18:43:47
Ciekawe i pomocne
• 2024-12-03 20:41:33
nie jaja nie
• 2024-11-30 20:37:38
pragnę poinformować iż chodziło mi o schemat obrazkowy lecz to co jest napisane nie j...
• 2024-11-28 16:29:46
ciekawe, oczekiwałem tylko kraj-stolica. miłe zaskoczenie ;)
• 2024-11-20 18:11:07