Polscy nobliści - nazwiska, dokonania

Wśród osób wyróżnionych Nagrodą Nobla było kilkoro Polaków i osób polskiej narodowości.

Polscy laureaci Nagrody Nobla

Maria Skłodowska-Curie - nagrodzona dwukrotnie. W 1903 otrzymała nagrodę w dziedzinie fizyki za badania nad promieniotwórczością. W 1911 roku otrzymała z kolei nagrodę za odkrycie dwóch pierwiastków - radu i polonu. Maria urodziła się w Królestwie Polskim, jednak wyjechała do Paryża w 1891 roku, aby studiować na Sorbonie. Była pionierem radiochemii, dokonała rozwinięcia teorii promieniotwórczości, technik rozdzielania izotopów, odkryła nowe pierwiastki oraz z jej inicjatywy podjęto badania nad leczeniem raka za pomoca promieniotwórczości. Jest jedną z czterech osób, które otrzymały nagrodę dwukrotnie i jedna z dwóch osób, które otrzymały nagrodę w dwóch, różnych dziedzinach. Była pierwszą kobietą z tytułem profesora, wykładającą na paryskiej Sorbonie.
 
Henryk Sienkiewicz - nagrodzony w dziedzinie literatury w roku 1905 za całokształt twórczości. Urodził się i wychował w Królestwie Kongresowym, gdzie  tworzył nowele i powieści. Był także publicystą. Pisał "ku pokrzepieniu serc" Polaków podporządkowanym wrogim państwom zaborczym oraz tych, którzy w obawie przed prześladowaniem, opuścicli kraj ojczysty. Był jednym z najpopularniejszych polskich pisarzy przełomu XIX i XX wieku. Z pośród najważniejszych jego dzieł wymienić należy: Szkice węglem, Janko Muzykant, Za chlebem, Latarnik, Ta trzecia, Trylogia, Rodzina Połanieckich, Quovadis, Krzyżacy, W pustyni i w puszczy, Listy z podróży do Ameryki. Henryk Sienkiewicz zmarł w Szwajcarii na serce w 1916 roku.
 
Władysław Reymont - nagrodzony w roku 1924 w dziedzinie literatury za czterotomową powieść "Chłopi". Reymont urodził się na terenie Królestwa Polskiego w 1867 roku a zmarł w Warszawie w 1925 roku, już po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Tworzył w języku polskim. Do grona najważniejszych jego dzieł, oprócz "Chłopów", zalicza się: Ziemię obiecaną, Komediantkę, Marzyciela, Wampira, Pielgrzymkę do Jasnej Góry.
 
Czesław Miłosz - urodził się w 1911 roku w guberni kowieńskiej. W Polsce żył i tworzył przez 40 lat, następnie wyemigrował, po czym w latach 90-tych wrócił do kraju i pozostał tu do śmierci w roku 2004. Czesław Miłosz został nagrodzony w 1980 roku w dziedzinie literatury, za całokształt swej twórczości. A twórczość miał niezwykle bogatą, bo obejmującą poezję, prozę, eseje, teksty historyczne i dyplomatyczne. Wśród jego najważniejszych dzieł znajdują się: Poemat o czasie zastygłym, Trzy zimy, Ocalenie, Traktat poetycki, Miasto bez imienia, Nieobjęta ziemia, Kroniki, Orfeusz i Eurydyka, Zniewolony umysł, Człowiek wśród skorpionów, Ogród nauk, Szukanie ojczyzny, Traktat o życiu, Dolina Issy, Zdobycie władzy, Góry Parnasu, Czesława Miłosza portret przekorny i wiele, wiele innych. Czesław Miłosz to jeden z najbardziej zasłużonych dla polskiej literatury twórców, wielokrotnie nagradzany i odznaczany. 
 
Lech Wałęsa - współtwórca NSZZ "Solidarność", prezydent polski w latach 1990-1995. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1983 roku. Urodził się w Popowie w 1943 roku, Był czołowym opozycjonistą okresu walki z władzą komunistyczną , aresztowany i internowany przez władze PRL w czasie stanu wojennego, represjonowany za działalność w związkach zawodowych. Był jedna z kluczowych postaci obrad "okrągłego stołu", które doprowadziły do częściowo wolnych wyborów parlamentarnych, a w efekcie do upadku komunizmu w Polsce. Lech Wałęsa został w 1981 roku, przez tygodnik "Time" uznany Człowiekiem Roku oraz trafił na listę 100 najważniejszych ludzi stulecia w roku 1999. Za swą działalność na rzecz wolnościzostał wielokrotnie odznaczony min. amerykańskim Prezydenckim Medalem Wolności, brytyjskim Krzyżem Wielkim Orderu Łaźni, Medalem UNESCO i wieloma innymi. Posiada tytuł doctora honoris causa wielu światowych uniwersytetów. Został także uhonorowany w filmach fabularnych, które opowiadają o jego życiu w czasach opozycyjnych.
 
Józef Rotblat - urodzony na terenie Królestwa Polskiego w 1908 roku, polski Żyd. Przed wybuchem II wojny światowej wyemigrował do Wielkiej Brytanii. Otrzymał w 1995 roku Pokojową Nagrodę Nobla. Był założycielem i liderem ruchu naukowego Pugwash na rzecz rozbrojenia i pokoju. w lutym 1944 roku brał udział w Projekcie Manhattan, lecz przerażony konsekwencjami uzycia bomby atomowej, wycofał się z projektu. W okresie "zimnej wojny" był głównym krytykiem tzw. polityki odstraszającej militarnie za pomocą posiadania broni nuklearnej. Działał na rzecz rozbrojenia i przekonywał, że broń masowej zagłady zagraża istnieniu ludzkości. Dokładnie w 50 rocznicę zrzucenia bomby na Hiroszime przez Amerykanów, Rotblat i cały ruch Pugwash został uhonorowany Nagrodą Nobla. 
 
Wisława Szymborska - urodziła się w 1923 roku, tworzyła w języku polskim, została nagrodzona w 1996 roku w dziedzinie literatury. Była poetką, eseistką, krytykiem literackim, tłumaczem, felietonistką, członkiem-załozycielem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, damą Orderu Orła Białego, członkiem honorowym Amerykańskiej Akademii sztuki i Literatury. Była wielokrotnie nagradzana min. Orderem Orła Białego, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Nagrodą Hardera, tytułem doctora honoris causa Uniwersytetu w Poznaniu, tytułem Człowieka Roku tygodnika "Wprost", Dziecięcą Nagrodą Serca itp. Do jej najważniejszych dzieł zaliczamy: Dlatego żyjemy, Wołanie do Yeti, Sól, Koniec i początek, Wystraczy, Widok z ziarenkiem piasku, Sto wierszy - sto pociech, Miłość szczęśliwa i inne wiersze, Milczenie roślin. O Szymborskiej powstało wiele publikacji a na podstawie wierszy napisano kilka piosenek, które stały się kultowe np. Nic dwa razy zespołu Manaam.
 

 

Nobliści pochodzenia polskiego lub urodzeni na ziemiach polskich:

Albert Michelson  nagrodzony w 1907 roku w dziedzinie fizyki

Isidor Isaac Rabi nagrodzony w 1944 roku w dziedzinie fizyki

Tadeusz Reichstein nagrodzony w 1950 roku w dziedzinie medycyna/fizjologia.

Andrew Schally nagrodzony w 1977 roku w dziedzinie medycyna/fizjologia.

Manachem begin nagrodzony w 1978 roku Pokojową Nagrodą Nobla.

Isaac Bashevis Singer nagrodzony  1978 roku w dziedzinie literatury.

Roald Hoffmann nagrodzony w 1981 roku w dziedzinie chemii.

Georges Charpak nagrodzony w 1992 roku w dziedzinie fizyki.

Szimon Peres nagrodzony w 1994 roku Pokojową Nagrodą Nobla.

Leonid Hurwicz nagrodzony w 2007 roku w dziedzinie ekonomii.

Polecamy również:

  • Kwestia żydowska - charakterystyka postulatów i działań

    Liczebność Żydów i ich znaczenie - ustalenie dokładnej liczby Żydów zamieszkujących ziemie historycznie należące do Polski jest niemal niemożliwe. Istnieją jednak dane pozwalające oszacować ją w przybliżeniu. W zaborze pruskim żyło ok. 65000 Żydów. Na terenach Galicji w roku 1850 ich liczebność... Więcej »

  • Emancypacja kobiet - charakterystyka postulatów i działań

    Brak głosu w sprawach politycznych, zakazy i bariery (także społeczne) niemal uniemożliwiające zdobywanie wiedzy i realizowanie własnej kariery, wyzyskiwanie w miejscach pracy przy wypłatach pensji znacznie niższych niż te, jakie otrzymywali mężczyźni – to tylko niektóre z problemów, z jakimi... Więcej »

  • Praca organiczna - definicja, przedstawiciele, przykłady

    Wśród wielu istotnych postulatów wysuwanych przez polskich pozytywistów bardzo ważne miejsce zajmowała praca organiczna. Na terenach państwa podzielonego między trzech zaborców rozwijała się ona już na początku wieku XIX (jako datę jej początku w Polsce często podaje się lata 20. tamtego... Więcej »

  • Praca u podstaw - definicja, przedstawiciele, przykłady

    Praca u podstaw była jednym z najważniejszych założeń polskiego pozytywizmu. Wiązało się ono z silnym przekonaniem o konieczności szerzenia edukacji i rozbudzania świadomości narodowej wśród najbiedniejszych warstw społeczeństwa. To właśnie one stanowiły najliczniejszą grupę (podstawę społeczeństwa)... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 5 + 2 =
Ostatnio komentowane
nic nie rozumim
• 2025-03-11 20:47:40
dzięki
• 2025-03-10 15:14:41
bardzo to działanie łatwe
• 2025-03-03 13:00:02
Jest nad czym myśleć. PEŁEN POZYTYW.
• 2025-03-02 12:32:53
pozdro mika
• 2025-02-24 20:08:01