Płuca to parzyste narządy wymiany gazowej zajmujące 2/3 objętości klatki piersiowej. Od siebie nawzajem oddzielone są śródpiersiem. Płuca mają budowę płatową . Płuco prawe jest większe i składa się z trzech płatów: górnego, środkowego i dolnego, lewe płuco dzieli się na dwa płaty: górny i dolny. Płuca ważą od 1000 g u kobiet do 1300 g u mężczyzn. U dorosłego człowieka płuca mają barwę stalowoszarą.
Płuca z zewnątrz otoczone są błoną surowiczą zwaną opłucną. Błonę tę tworzy okrywająca płuca opłucna płucna oraz wyścielające od wewnątrz powierzchnię klatki piersiowej opłucna ścienna. Między nimi znajduje się jama opłucnej, czyli przestrzeń wypełniona płynem surowiczym. Jej zadaniem jest zmniejszanie tarcia w czasie ruchów oddechowych pomiędzy płucami, a klatka piersiową.
W każdym płucu wyróżniamy: część górną zwaną szczytem, cześć dolną , czyli podstawę, wklęsłą powierzchnię przeponową, wypukłą powierzchnię żebrową oraz skierowaną do śródpiersia powierzchnię przyśrodkową zawierającą wgłębienie zwane wcięciem sercowym.
Do każdego z płuc wchodzą oskrzela główne, które w płatach rozchodzą się na oskrzela płatowe, a następnie segmentowe. Najdrobniejsze odgałęzienia oskrzeli nieposiadające już chrząstek to oskrzeliki końcowe, które kończą się ślepo woreczkami podzielonymi na dwa oskrzeliki oddechowe. Wypukłości na ścianie tych ostatnich noszą nazwę pęcherzyków płucnych. Wszystkie odgałęzienia znajdujące się na końcu pojedynczego oskrzelika końcowego stanowią grono, czyli podstawową jednostkę anatomiczną płuc. Grona zebrane są w zraziki, które oddzielona są od przegrodami międzyzrazikowymi w postaci tkanki łącznej.
Ściany pęcherzyków płucnych są cienkie, gdyż zbudowane z nabłonka płaskiego jednowarstwowego. Oplata ja gęsta sieć naczyń włosowatych. To sprawia, że wymiana gazowa, zachodząca pomiędzy powietrzem z pęcherzyków a krwią, odbywa się bardzo sprawnie.
 |
|
Schemat budowy płuc człowieka/Rastrojo (12.12.2007)/commons.wikimedia.org |
Opis zdjęcia:
1. tchawica 2. odg. tętnicy płucnej 3. drobna żyłka płucna 4. przewód pęcherzykowy 5. pęcherzyki płucne 6. wcięcie sercowe (wpustowe) 7. oskrzeliki 8. oskrzela III-rzędowe 9. oskrzela II-rzędowe 10. oskrzele główne 11. krtań
Funkcja płuc:
• wymiana gazowa
Przystosowania:
• zwiększenie powierzchni płuc przez pęcherzyki płucne (jest ich od 300-500 milionów, co stanowi łącznie ok. 90 m2);
• gęsta sieć naczyń włosowatych stanowiących unaczynienie pęcherzyków płucnych;
• cienka ściana pęcherzyków płucnych i naczyń włosowatych, co usprawnia wyminę gazową;
• pokrycie pęcherzyków płucnych surfaktantem, co zabezpiecza przed ich zlepieniem i zapadnięciem się płuc;
• różnica ciśnień parcjalnych tlenu i dwutlenku węgla, dzięki którym gazy te dyfundują we właściwym kierunku.