„Lalka” jest najsłynniejszą polską powieścią epoki pozytywizmu. Utwór ten mieści się w nurcie realizmu – sposobu tworzenia znanego i praktykowanego od starożytności. Realizm zakłada wierne odtwarzanie rzeczywistości poprzez przedstawianie wydarzeń prawdopodobnych i opisywanie ich zgodnie z powszechną wiedzą o świecie. Pisarze tego nurtu usiłowali oddać realia historyczne, polityczne i społeczne epoki, którą portretowali. Narracja w powieści realistycznej jest więc najczęściej trzecioosobowa (tzw. narrator wszechwiedzący), choć zdarzają się wyjątki. Ciekawy zabieg artystyczny zastosował Bolesław Prus w swojej powieści pod tytułem „Lalka”. Nowatorstwo „Lalki” polega między innymi na przedstawieniu perspektywy dwóch narratorów. Drugim, obok wszechwiedzącego, narratorem powieści jest Ignacy Rzecki, stary subiekt, który prowadzi swój pamiętnik i relacjonuje w nim różne wydarzenia.
Różne oblicza przyjaźni w „Lalce” Bolesława Prusa
Ignacy Rzecki jest najlepszym przyjacielem Stanisława Wokulskiego, głównego bohatera powieści. Rzecki to subiekt (sprzedawca) w sklepie Wokulskiego, człowiek starej daty, uczestnik powstania z czasów Wiosny Ludów. Prowadzi spokojne i poukładane życie, pracując od wielu lat jako subiekt w miejscu, które zna doskonale. Obdarza serdecznym uczuciem swojego pracodawcę, Wokulskiego. Choć nie rozumie wielu jego decyzji, szczególnie szaleńczego uczucia do panny Izabeli, stara się wesprzeć przyjaciela i doradzać mu w trudnych chwilach. Rzecki marzy o wyswataniu Stanisława z piękną i zaradną Heleną Stawską, która mieszka ze swoją matką i córką w kamienicy Łęckich. Martwi się stanem przyjaciela i jego obsesją na punkcie Izabeli, ale nadal obdarza go wielkim, bezgranicznym wręcz zaufaniem. Wokulski odwzajemnia te uczucia, okazując Rzeckiemu sympatię i szacunek. Bohater zaprzyjaźnia się także z Julianem Ochockim, krewnym panny Izabeli. Wokulskiemu imponuje idealizm Ochockiego, jego dalekosiężne plany i marzenia, dotyczące skonstruowania maszyny latającej. Wokulski i Ochocki znajdują nić porozumienia, ponieważ obaj są nierozumiani przez społeczeństwo. Łączy ich patriotyzm oraz wspólne zainteresowania naukowe. Ochocki ostatecznie wyjeżdża z kraju, a Wokulski poświęca się miłości do panny Izabeli.
Różne oblicza przyjaźni we „Władcy Pierścieni” J. R. R. Tolkiena
Epicka powieść fantasy autorstwa angielskiego pisarza Johna Tolkiena przedstawia różne oblicza przyjaźni. Głównymi bohaterami opowieści są dwaj przyjaciele, Frodo i Sam, którzy wyruszają na niebezpieczną wyprawę. Jej celem jest zniszczenie pierścienia należącego do władcy ciemności, Saurona. Podczas tej wyprawy ich przyjaźń zostaje wiele razy wystawiona na próbę, ale okazuje się silniejsza niż spory, kryzysy i zła moc magicznego pierścienia. Hobbitom pomagają istoty należące do różnych ras – ludzie, krasnoludy, elfowie, czarodzieje. Wszyscy razem tworzą Drużynę Pierścienia, czyli zespół przyjaciół, którzy obiecują sobie pomagać i wspierać się na dobre i złe. Ostatecznie przyjaźń zwycięża, a władca ciemności zostaje pokonany.