Kazimierz Wielki był ostatnim królem Polski z dynastii Piastów. Panował w latach 1333 – 1370, do koronacji doszło zaraz po śmierci jego ojca – Władysława Łokietka. Ten ostatni pozostawił synowi nieskonsolidowane państwo, gdzie po władzą Kazimierza w praktyce znajdowały się dwie główne dzielnice – Wielkopolska oraz Małopolska.
W tej sytuacji za główny cel swoje polityki wewnętrznej, nowy władca postawił sobie konsolidacje oraz umocnienie niedawno zjednoczonego kraju. Zadanie to wiązało się bezpośrednio z koniecznością likwidacji różnic dzielnicowych i ujednolicenia wewnętrznego. Ponad to Kazimierz zmierzał do centralizacji władzy w rękach monarchy, rozwoju gospodarczego na ziemiach polskich oraz rozwoju siły militarnej państwa i wzmocnienia jego obronności.
W okresie swojego panowania Kazimierz Wielki wprowadził nowy podział administracyjny kraju. Od tego momentu jednostkę administracyjną stanowiła - ziemia. Wprowadzono również nowe urzędy centralne – kanclerza koronnego oraz podskarbiego. Dodatkowo zreformowano urząd starosty, jako namiestnika króla w danej ziemi, dowódcy sił zbrojnych pod nieobecność monarchy, zarządcy grodów i dóbr królewskich.
W kwestii reform wojskowych, siłą zbrojną było pospolite ruszenie wszystkich właścicieli ziemskich, podzielone na chorągwie rodowe lub ziemskie. Liczyły od 50 do 120 kopi. Ta ostatnia stanowiła podstawową jednostkę zbrojnego rycerstwa. Ponad to powstało również wiele zamków warownych, zbudowanych wzdłuż granic oraz otoczono wiele miast murami obronnymi, co wpłynęło na poziom obronności państwa polskiego.
W latach 1346 – 1374 w efekcie sytuacji, jaka nastała po okresie rozbicia dzielnicowego, Kazimierz ujednolicił prawo w sądownictwie stanowym. Stworzył wówczas statuty wiślicko – Piotrowskie. Stanowiły one zbiory prawa zwyczajowego dla dwóch obszarów – Wielkopolski oraz Małopolski. W okresie panowania Kazimierza Wielkiego każdy stan posiadał własne prawo.
Kazimierz utworzył również wyższy sąd prawa niemieckiego na zamku krakowskim, jako sąd leński przeznaczony dla wójtów oraz sołtysów z dóbr królewskich. Zmiana ta miała na celu ograniczeniu roli Magdeburga, do którego miasta lokowane w Polsce na prawie niemieckim musiały zwracać się o pouczenia prawne – ortyle. Sąd utworzony przez monarchę polskiego został uprawniony do nadawania ortyli innym sądom prawa niemieckiego w Małopolsce.
Oprócz wyższego sądu prawa niemieckiego, został również utworzony królewski sąd sześciu miast – Krakowa, Kazimierza, Bochni, Wieliczki, Nowego Sącza oraz Olkusza. Stanowił on instancje odwoławczą od wyroków sądu prawa niemieckiego oraz pozostałych sądów wyższych.
W czasie swojego panowania Kazimierz popierał lokacje wsi i miast na prawie niemieckim. Podczas tego okresu lokowano 65 miast oraz zagospodarowano część pustek. Poza tym władca polski popierał również rozwój górnictwa oraz założył kopalnie srebra i ołowiu w Olkuszu.
W latach rządów króla polskiego nastąpił również rozwój handlu, przede wszystkim dzięki nadaniu poszczególnym miastom prawa składu oraz przymusu drogowego. Monarcha polski roztaczał ponad to opiekę nad drogami handlowymi, biegnącymi znad Morza Czarnego.