Wirus wścieklizny należy do rodziny Rabdowirusów. Jego rezerwuarem są wolnożyjące zwierzęta, szczególnie nietoperze, lisy i skunksy. Jest bardzo odporny na działanie wielu czynników fizycznych i chemicznych, między innymi na procesy gnilne, przez co po śmierci nadal może utrzymywać się w ciele zarażonego. Wywołuje bardzo niebezpieczną dla człowieka zakaźną chorobę, która co roku powoduje śmierć około 60 tysięcy ludzi, głównie przez niewydolność oddechową.
Budowa
Budowa wirusa wścieklizny jest typowa dla przedstawicieli rodziny do której należy. Posiada otoczkę lipidową. Jego wirion ma kształt pocisku o średnicy wynoszącej od 75 do 80 nanometrów oraz długości od 120 do nawet 300 nanometrów. Symetria kapsydu jest złożona. Materiał genetyczny ma postać RNA o ujemnej polarności.
 |
|
Rekonstrukcja 3D wirusa wścieklizny |
Objawy zakażenia
Wirus atakuje komórki układu nerwowego. U zwierząt wyróżnia się dwie postacie wścieklizny: gwałtowną i porażenną. Zwykle zmieniają się ich zwyczaje oraz tryb życia, oraz przestają odczuwać bodźce bólowe. U ludzi przez około 2 miesiące od zarażenia wirusem występują objawy ogólne, między innymi uczucie mrowienia w okolicy pokąsania przez chore zwierze, a także ból potylicy, gorączka, ogólne zmęczenie. Czasem pojawiają się również halucynacje i torsje. Następnie zarówno u ludzi, jak i u zwierząt zauważa się nadmierne pobudzenie lub porażenie i mimowolne skurcze mięśni oraz ślinotok, światłowstręt i wodowstręt. Zarażenie w przeważającej większości kończy się śmiercią.
 |
| Osoba zarażona wirusem wścieklizny |
Drogi przenoszenia
Wirusem wścieklizny zarazić się można głównie od dzikich zwierząt oraz rzadziej od zarażonych kotów i psów. Zwierzęta domowe nie stanowią obecnie dużego zagrożenia ze względu na ich masowe szczepienia. Przeniesienie wirusa ze zwierzęcia na człowieka ma miejsce głównie przez kontakt bezpośredni, przez pokąsanie lub oślinienie uszkodzonej skóry. Transmisja z człowieka na człowieka jest możliwa, jednak praktycznie się nie zdarza.
Leczenie i profilaktyka
Nie wynaleziono jeszcze leku na wściekliznę. Po ukąszeniu przez chore zwierzę należy się jak najszybciej zaszczepić. Jednak rokowania są bardzo małe, ponieważ na około 60 tysięcy zarażonych rocznie jedynie kilku z nich przeżywa. Profilaktycznie szczepi się osoby będące narażone na kontakt z chorymi zwierzętami, na przykład weterynarzy czy leśników oraz stosuje się szczepienia zwierząt domowych.