Traktat o Unii Europejskiej ze względu na miejsce podpisania w 1992 r. nazywany jest również Traktatem z Maastricht.
Traktat z Maastricht – postanowienia
Miał on kluczowe znaczenie dla obecnego kształtu Unii Europejskiej, ponieważ traktat połączył w jedną Unię Europejską trzy dotychczas działające instytucje (Wspólnoty) – EWWiS, EWG oraz Euratom. Oprócz tego wprowadził on instytucjonalne mechanizmy związane z prowadzeniem polityki zagranicznej, policji, obrony i sprawiedliwości (polegające na ściślejszej współpracy międzynarodowej).
Ważnymi elementami wprowadzonymi przez traktat z Maastricht są także: kolejne rozszerzenie zakresu polityk wchodzących w unijne kompetencje – kultura, edukacja, spójność, a także prowadzenie współpracy na rzecz rozwoju. Traktat rozszerzył również kompetencje Parlamentu Europejskiego.
Prace mające doprowadzić do zmian obowiązujących traktatów w kierunku ściślejszej integracji zostały zapoczątkowane już w latach 80. XX wieku, m.in. podczas szczytu Rady Europejskiej w Hanowerze (czerwiec 1988 r.). Samo podpisanie traktatu odbyło się 9-10 grudnia 1991 r. podczas szczytu w Maastricht.
Traktat z Maastricht – skutki
Traktat o UE wprowadził nową jakość w sferę polityki międzynarodowej – dzięki niemu wykonano krok w kierunku integracji politycznej państw europejskich. Co więcej traktat ustanowił pojęcie obywatelstwa europejskiego, a także zapoczątkował unię gospodarczą i walutową.
Powstała na mocy traktatu Unia była oparta na trzech filarach:
1. Wspólnoty Europejskie – filar dotyczy sfer, które państwa członkowskie realizują we współpracy razem z instytucjami wspólnotowymi,
2. wspólna polityka bezpieczeństwa i zagraniczna,
3. współpraca w zakresie działań policji i sądów.