Pełna nazwa traktatu lizbońskiego to Traktat z Lizbony zmieniający Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską – jest on umową międzynarodową, którą państwa europejskie podpisały w dniu 13 grudnia 2007 r. Traktat z Lizbony wszedł w życie 1 grudnia 2009 r.
Powstanie, a następnie podpisanie traktatu z Lizbony stało się alternatywą wobec mającej powstać tzw. konstytucji europejskiej, której założenia okazały się nie do przyjęcia dla wielu państw członkowskich. Traktat z Lizbony zakłada jednak pewne zmiany w Unii, które również miały zostać wprowadzone jej konstytucją.
Rola traktatu lizbońskiego polega przede wszystkim na zwiększeniu demokratyzacji UE i przybliżeniu jej do obywateli krajów członkowskich. Istotnym elementem zapisów traktatu jest także dążenie do uproszczenia procesu decyzyjnego oraz umocnienie znaczenia Wspólnoty na arenie międzynarodowej.