Sytuacja gospodarcza Polski (bardzo wysoka inflacja, znaczny deficyt budżetowy – gospodarka na skraju zapaści) pod koniec lat 80. XX wieku wymagała bardzo szybkich i zdecydowanych ruchów. Była tego świadoma władza PRL, stąd też w trakcie obrad Okrągłego Stołu w 1989 r. znaczną wagę przywiązano do ustaleń gospodarczych. Ich ogólne postanowienia dotyczyły m.in. konieczności rozwoju samorządności i partycypacji pracowniczej, rozwoju stosunków rynkowych, swobodnego rozwoju struktury własnościowej (prywatyzacji) i innych.
Transformacja gospodarcza w Polsce po 1989 - proces
Kolejnym bardzo ważnym momentem transformacji gospodarczej było (już po częściowym przesunięciu władzy w państwie w kierunku sił opozycyjnych) wprowadzenie tzw. planu Balcerowicza, czyli pakietu dość radykalnych, wielopłaszczyznowych reform, nastawionych na szybki ratunek gospodarki polskiej, w tym na osiągnięcie wzrostu gospodarczego. Choć reformy te ogólnie skończyły się pewnym sukcesem, spotkały się z bardzo negatywnym odbiorem społecznym, co było związane z ujawnieniem się kilkunastoprocentowego bezrobocia.
Istotnym etapem transformacji gospodarczej był także Program Powszechnej Prywatyzacji realizowany od 1994 do 1998 r., polegający na przekształceniu przedsiębiorstw państwowych w spółki prawa handlowego. Przeprowadzenie tego programu uznawane jest za znaczną porażkę, ponieważ nie tylko nie przyniósł oczekiwanych rezultatów, ale też stał się przyczyną licznych afer korupcyjnych.
Warto zaznaczyć, że nieskuteczność wielu działań związanych z transformacją gospodarczą była związana z ogromnym skomplikowaniem zadania przeobrażenia gospodarki, a także braku wzorów zewnętrznych. W związku z upadkiem systemu komunistycznego, pierwszy raz w historii dokonywano zmiany z gospodarki centralnie planowanej obowiązującej w PRL na gospodarkę rynkową – był to swoisty precedens w historii gospodarczej świata.