Francuski filozof, Henri Bergson zaproponował wprowadzenie określenia dla nowego typu społeczeństwa, miało nim być społeczeństwo otwarte, czyli takie, w którym fundamentalnymi zasadami są demokracja, pluralizm oraz prawa człowieka. Myśl ta szybko została pochwycona przez badaczy i upowszechniona m.in. przez Karla R. Poppera oraz jego ucznia George’a Sorosa.
Koncepcja Bergsona zakłada, iż rząd tworząc swoją politykę bierze pod uwagę oceny społeczne swoich działań i pod ich wpływem modyfikuje swoje posunięcia, uważa zatem, że możliwy jest realny wpływ obywateli na charakter polityki w państwie, ponieważ jest ono oparte na zasadach demokratycznych oraz na prawach człowieka, np. prawie do stowarzyszeń. Uznano ponadto, że sprawy społeczne i polityczne mają charakter jawny, nie są utajnione przed osobami, których dotyczą.
Karl Popper rozwijając myśl Bergsona uznał, że dzięki takiej jawności i możliwości wpływu na władze, społeczeństwo jest w stanie przeprowadzić bezkrwawą zmianę elit politycznych, nie musi odwoływać się do środków rewolucyjnych. Jest to realne ze względu na fakt, iż społeczeństwo takie dysponuje prawem do krytyki, oceny i kontroli środków decyzyjnych. Badacz takiemu sposobowi zmian społecznych nadał miano „cząstkowej inżynierii społecznej”, pod tym terminem kryje się powolne i stopniowe rugowanie negatywnych zjawisk społecznych i umacnianie tych cech, które mają charakter pozytywny. Elity rządzące muszą postępować zgodnie z interesem wszystkich obywateli, nie zaś określonych elit czy grup społecznych, w innym wypadku bowiem zostaną usunięte ze swoich funkcji.
Model społeczeństwa otwartego jest przykładem pewnego rodzaju społeczeństwa idealnego, przeciwstawionego społeczeństwu zamkniętemu, którego przykładem mogą być państwa autorytarne i totalitarne. Jest to społeczeństwo, w którym najważniejsza rola została przypisana jednostce, obywatelowi jako głównemu podmiotowi decyzyjnemu, mającemu realny wpływ na kształt działań państwowych. Wpływ taki uzyskuje między innymi poprzez udział w wyborach, ocenę polityki i wyrażanie swoich opinii na forum publicznym, podjęcie określonej inicjatywy społecznej bądź politycznej.
Można zatem przyjąć, że pierwszą ważną cechą tegoż społeczeństwa jest indywidualizm. W dalszej kolejności za cechę konstytutywną uznać należy ruchliwość społeczną, która przejawia się przede wszystkim poprzez posiadanie prawa do swobodnego przemieszczania się i wyboru miejsca zamieszkania zgodnie ze swoją wolą, a także jako możliwość przemieszczania się w ramach struktury społecznej, czyli swobodną zmianę miejsca na szczeblach drabiny społecznej, uzyskanie awansu społecznego. Jednocześnie respektowana przez obywateli i władze zasada równości sprawia, iż przy tego typu zmianach nie zachodzi zjawisko nieuczciwej konkurencji ze strony innych członków społeczeństwa. Społeczeństwo takie nosi znamię społeczeństwa wielokulturowego i pluralistycznego, wśród najważniejszych zasad wyróżnia się już wspomniane: wolność, demokrację, równość i braterstwo.