Wraz ze wzbogaceniem się społeczeństw zachodnich w minionym wieku pojawiło się umasowienie konsumpcji, które z kolei pociągnęło za sobą znaczne zawężenie zbioru dóbr uważanych za luksusowe, między innymi ze względu na fakt, iż ludzie zaczęli postrzegać jako produkty pierwszej potrzeby dobra niezbędne w życiu codziennym, część towarów uważanych wcześniej za artykuły luksusowe. Następstwem tych procesów stało się traktowanie sposobu i poziomu konsumpcji za wyznacznik zasobności i prestiżu społecznego, a także za czynnik zapewniający określone miejsce w strukturze społecznej.
Taki sposób myślenia i funkcjonowania całych społeczności legł u podstaw wyodrębnienia się społeczeństwa konsumpcyjnego, którego mianem z reguły nazywa się społeczeństwo, w którym najważniejszym obszarem życia społecznego i jednocześnie podstawowym celem jednostki jest konsumpcja, rozumiana już nie tylko jako „zużywanie posiadanych dóbr w celu bezpośredniego zaspokojenia ludzkich potrzeb”, ale również jako pewna kultura i sposób życia związane z procesem nabywania dóbr, nie tylko tych zaspokajających podstawowe potrzeby człowieka, gromadzeniem dóbr i ich upłynnianiem.
Z czasem w społeczeństwach pojawił się swoisty styl konsumpcyjny, który jest jednym z czynników formujących osobowość, a nawet wręcz tożsamość jednostki i jej sposób życia. Dlaczego właśnie zwykło się mówić: „Jesteś tym, co kupujesz”. Za jedne z najbardziej negatywnych wyróżników kultury konsumpcyjnej badacze uznają nadrzędność dóbr konsumpcyjnych nad obyczajami, moralności społeczną czy kulturą narodową, nadmierny kult indywidualizmu oraz wyrzucanie poza margines społeczny ludzi ubogich, których nie stać na nabywanie oraz konsumowanie tak dużej ilości dóbr, jaką dziś uznaje się za minimalną.
Społeczeństwo konsumpcyjne posiada szereg cech, niekoniecznie negatywnych, na które warto zwrócić uwagę. Wymienić można tutaj między innymi:
1. różnorodność i łatwy dostęp do dóbr i usług konsumpcyjnych, wśród których znajduje się znaczna liczba produktów luksusowych;
2. wzrost pozycji konsumenta, który staje się główną siłą napędową rynku konsumpcyjnego, przy jednoczesnym coraz większym wpływie na niego, a czasem nawet manipulowaniu jego osobą – w tym przypadku największe znaczenie odgrywają media oraz reklama, które za cel stawiają sobie wywoływanie u potencjalnego klienta sztucznych potrzeb;
3. zwiększenie się liczby centrów handlowych, sieci sklepów, galerii, które są nazywane przez część badaczy „świątyniami konsumpcji”;
4. przewaga sfery czasu wolnego i konsumpcji nad dziedziną usług i produkcji;
5. zwiększanie się standardu życiowego przeciętnego obywatela;
6. rozwój sektora bankowego, który zapewnia środki finansowe na konsumpcję;
7. powstanie kultury konsumpcji.
Jak widać, zjawisko konsumpcji wywiera znaczny wpływ na wiele dziedzin ludzkiego życia, wypiera ponadto znaczną część wartości uważanych do tej pory za fundamentalne. Z reguły społeczeństwo konsumpcyjne ma negatywne konotacje, jednak niektórzy badacze zauważają, że posiada ono również szereg cech pozytywnych, wpływających na rozwój cywilizacji.