 |
| Karta tytułowa 2. wydania „Trenów” (1583 r.) |
Jan Kochanowski jest autorem cyklu XIX trenów poświęconych jego córce, Urszuli. Całość powstawała przez kilka lub kilkanaście miesięcy, drukiem ukazała się w 1580 roku.
Tren to gatunek wywodzący się z literatury antycznej, pisano je na cześć persona gravis, czyli wyjątkowych, zasłużonych osobistości. Kochanowski poświęcił swój cykl dwuipółletniej córeczce, nadając jej tym samym – z ojcowskiej perspektywy – szczególne znaczenie.
Dzieło Kochanowskiego stanowi zwartą, dobrze przemyślaną całość o wybitnych walorach artystycznych. Należy z tego względu przypuszczać, iż Treny nie powstały zaraz po śmierci dziewczynki, kiedy ojciec pogrążony był w rozpaczy, ale nieco później – gdy był już zdolny do świadomej pracy twórczej. Z pewnością zostały one napisane między rokiem 1578 a 1580, czyli w okresie czarnoleskim.
Cykl składa się z dziewiętnastu trenów oraz poprzedzającej je dedykacji i zamykającego cykl Epitafium poświęconym Hannie Kochanowskiej. Widać, że cykl konstruowany był przez poetę w sposób bardzo świadomy – ukazuje on etapy przeżywania żałoby po stracie dziecka, od rozpaczy aż po pocieszenie.
Zgodnie z wymogami gatunku, poeta zachował wszystkie elementy trenu, jednak nie trzymał