Tezeusz to jeden z najważniejszych bohaterów ateńskich. Jego grób znajdował się w centrum miasta i był otaczany boską czcią. Starożytni Grecy widzieli w Tezeuszu uosobienie niezwykłej odwagi i szczerych uczuć patriotycznych. Dla ojczyzny bohater ten był bowiem gotów do największych poświęceń. Czy jednak można powiedzieć, że Tezeusz to bohater bez skazy?
Relacje z kobietami
Pierwsza rysa na idealnym wizerunku Tezeusza pojawia się w historii o kreteńskim labiryncie. Bohater udaje się na dwór króla Minosa, aby zabić okrutnego potwora i uwolnić Ateny od konieczności płacenia haraczu składanego z młodych chłopców i dziewcząt. W zwycięstwie nad Minotaurem pomaga mu Ariadna, dając bohaterowi nić, dzięki której może on bezpiecznie odnaleźć drogę wyjścia z labiryntu. Tezeusz wykorzystuje miłość księżniczki, a potem porzuca ją samą na obcej wyspie. Pozostawienie bezbronnej kobiety na pastwę losu nie mieści się raczej w ramach rycerskiego kodeksu. Zachowanie bohatera ujawnia jego egoizm i przedmiotowe traktowanie płci pięknej. Podobną bezwzględność przejawia Tezeusz w stosunku do królowej Amazonek. Mężczyzna porywa bowiem Antiopę, zupełnie nie licząc się z jej uczuciami. Analogicznie postępuje względem młodziutkiej spartańskiej Heleny. Można zatem zauważyć, że lekceważenie kobiet stanowi część Tezeuszowej wizji bohaterstwa. Jako typowy zdobywca nie uznaje on sprzeciwu, zwłaszcza ze strony słabszej płci. Należy jednak pamiętać, że w starożytnym systemie wartości porwania kobiet nie zawsze uchodziły za coś jednoznacznie złego. Można choćby wspomnieć o Zeusie porywającym Europę czy Hadesie podstępnie uwodzącym Persefonę. Z drugiej strony jednak najsłynniejsze uprowadzenie – greckiej Heleny – skończyło się wojną trojańską.
Relacje rodzinne
Niechlubne cechy Tezeusza ujawniają się również w jego konflikcie z synem Hipolitem, którego matką była królowa Amazonek. Żona bohatera, Fedra, podczas nieobecności mężczyzny próbuje uwieść Hipolita, ale ten nie przystaje na propozycję macochy. Kiedy więc Fedra oskarża syna Tezeusza o niecne zamiary wobec niej, bohater od razu daje jej wiarę i przeklina Hipolita. Mężczyzna zaślepiony gniewem nie próbuje racjonalnie rozważyć sytuacji i wydaje pochopny wyrok. Daje się więc ponieść zazdrości o kobietę, która całkowicie przesłania mu prawdę. Dopiero śmierć syna uświadamia Tezeuszowi popełniony błąd.
Bohater swojego narodu
Tezeusz jest z pewnością wielkim reformatorem i ateńskim herosem. Nie tylko uwalnia miasto od Minotaura, ale również znosi monarchię i ustanawia słynną ateńską demokrację. Jednak osobiste namiętności czasami przesłaniają mu dobro ojczyzny. Tak się dzieje w wypadku porwania Heleny, które ściąga na miasto gniew Spartan. W efekcie bohater zostaje wyklęty z własnej ojczyzny i umiera na wygnaniu.
Wnioski
Wedle współczesnej oceny, trudno uznać Tezeusza za bohatera bez skazy. Wątpliwości może bowiem budzić jego stosunek do kobiet, lekceważenie rodzinnych więzi i uleganie zgubnym namiętnościom. Trzeba jednak pamiętać, że starożytny system wartości odbiegał nieco od obecnych norm. Najważniejszym kryterium oceny bohatera była przede wszystkim jego odwaga i wielkość czynów dokonanych dla dobra ojczyzny. W tym zaś Tezeusz sprawdził się doskonale. Ponadto można w nim widzieć wcielenie jednostki wybitnej, która spełnia się przede wszystkim w sferze działania publicznego, natomiast nie radzi sobie z relacjami uczuciowymi. W tym sensie, być może mit o Tezeuszu mówi, że heroizm i nieśmiertelna sława zawsze mają wysoką cenę.