Mitologia (gr. mythos = opowieść, logos = słowo) to zbiór mitów - opowieści o początkach świata, bogach, herosach, bohaterach – funkcjonujących w obrębie kultury danej społeczności (społeczeństwa, państwa). Poniżej wskazujemy podobieństwa i różnice między mitologią grecką i rzymską.
Główne zadanie mitów
Zadaniem mitów było wyjaśnianie zasad rządzących światem, objaśnianie praw natury i zjawisk wykraczających poza rozumowe pojęcie ówczesnego człowieka.
Mity często niosły ze sobą ważne przestrogi moralne, pouczały, wskazując postawy godne naśladowania. W mitach utrwalano także pierwotne opowieści o czynach bohaterów, wojowników czy legendarnych władców.
Rodowód greckich mitów - kto je spisał?
Początkowo mity były opowieściami ustnymi, później zaczęto je spisywać. Za twórcę znanego nam do dziś rodowodu greckich bogów uważa się starożytnego aojdę (poetę, pieśniarza) Homera, który utrwalił panteon bóstw w dwóch wielkich, greckich eposach – „Iliadzie” i „Odysei”.
Na dziełach Homera opierał się Hezjod, autor „Theogonii” – wielkiego poematu o narodzinach pierwszych bogów, powstawaniu świata i ludzi.
Mitologia grecka i rzymska – podobieństwa i różnice
Parandowski, autor „Mitologii”, przedstawia nam różnice i podobieństwa religii greckiej i rzymskiej.
Imiona bóstw
W mitologii rzymskiej bóstwa greckie mają swoje odpowiedniki: grecki Zeus to rzymski Jupiter (Jowisz); Hera – Junona; Atena – Minerwa; Artemida – Diana; Hermes – Merkury; Hefajstos – Wulkan; Afrodyta – Wenus, Wenera; Eros – Amor; Ares – Mars; Helios – Sol; Eos – Aurora; Selene – Luna; Hestia – Westa; Demeter – Ceres; Dionizos – Bachus; Saturowie – Fauny; Mojry – Parki; Nike – Wiktoria; Herakles – Herkules; Posejdon – Neptun.
Mit o powstaniu świata
Mit o powstaniu świata również różni się znacznie w mitologii greckiej i rzymskiej – zamiast chaosu mamy boga Janusa, który jest synonimem początku.
Pojęcia moralne, wizerunek bogów i obchodzenie świąt
Również pojęcia moralne doczekały się swoich rzymskich bóstw, np. Pax (Pokój), czy Juventus (Młodość). Różnica polega na tym, że nie opowiadano o ich przygodach, nie upodabniano do ludzi. Rzymianie wierzyli w nich, poddawali się ich opatrzności i obchodzili święta. Ważnym miejscem była świątynia Westy na Panteonie. W mocno zmilitaryzowanym Rzymie święta łączyły się z przemarszem zwycięskich wojsk rzymskich i wydarzeniami politycznymi.
Mit o powstaniu Rzymu
Opowieść o tym, jak powstał Rzym, odnajdujemy w „Eneidzie” Wergiliusza.
Eneasz, wojownik spod Troi, otrzymuje od bogów nową ojczyznę, jednak Junona, która wiedziała, że będzie on sprawcą upadku Kartaginy, sprawia, że błądzi on po świecie. Trafia na ucztę do Dydony, która z pomocą Wenus zakochuje się w nim. Eneasz opuszcza ją, a ona zrozpaczona popełnia samobójstwo.
Eneasz dopływa do ziemi, na której stanął Rzym. Jego syn Julus założył miasto Alba Longa. Po kilku latach rodzą się synowie westalki i Marsa – Remus i Romulus. Matka została zagłodzona, a dzieci wrzucono do Tybru. Uratowały się dzięki pomocy bogów – wykarmiła je wilczyca, następnie trafiły do rodziny pasterskiej.
Dorośli już powrócili do rodzinnego miasta, tam rozpoznano w nich władców. Zdecydowano zatem wybudować nowe miasto. W tym celu bracia wybrali się w góry – Remus na Awentynie, Romulus na Kapitol. Zleciało się tam 12 ptaków, co dla ludu było znakiem, że królem ma zostać Romulus. Zabił on Remusa, po tym jak tamten przekroczył granicę nowego miasta. Był to znak, że każdy, kto będzie chciał zdobyć Rzym zostanie zabity.