 |
| Hezjod i muza Melpomena w lesie, Gustave Moreau |
Biografia
Hezjod to obok Homera jeden z najważniejszych przedstawicieli epiki greckiej, który żył w VII w. p. n. e. Pochodził on z Beocji, z miejscowości Askra. Jego ojciec zajmował się handlem morskim, a potem rolnictwem. Hezjod odziedziczył niewielki majątek ziemski. Wiadomo, że miał spór z bratem Persesem, który posiadał drugą część ziemi. Istnieje również legenda, że Hezjod poznał Homera podczas zawodów na cześć zmarłego Amfidamanta, które były jedyną okolicznością, dla której poeta opuścił swoja rodzinną miejscowość.
Większość życia spędził bowiem uprawiając rolę, tworząc swoje dzieła i wychowując synów. Poeta stworzył trzy rodzaje eposu: kosmogoniczny („Teogonia”), genealogiczny („Katalog niewiast”) oraz dydaktyczny („Prace i dnie”).
Twórczość
„Teogonia”
Jedno z najważniejszych dzieł Hezjoda to „Teogonia”, czyli poemat epicki, w którym Hezjod przedstawił rodowód mitologicznych bogów. Najistotniejszym motywem jest tu zjawisko stworzenia świata i narodzin bóstw. Hezjod ujął greckie wierzenia w pewien uporządkowany system, opierając się na dziełach Homera.
Pomiędzy wizją autora „Iliady” a Hezjodem istnieją jednak pewne różnice. Jak zaznaczają Cytowska i Szelest, bogowie twórcy „Teogonii” są przede wszystkim moralnymi autorytetami i stanowią wzór postępowania. Wizja Hezjoda odpowiada więc wyobrażeniu sacrum jako najwyższej świętości. Poemat kończył „Katalog niewiast”, gdzie autor wyliczał ziemskie kobiety, z którymi bogowie mieli dzieci. Jego część stanowi z kolei inny znany poemat, czyli „Tarcza Heraklesa”.
„Prace i dnie”
Jest to poemat, który stanowi apoteozę pracy, szczególnie zaś zajęć rolniczych. Okolicznością, która skłoniła Hezjoda do napisania tego dzieła był sądowy proces, jaki poeta prowadził ze swoim bratem Persesem. W poemacie pojawia się wiele wątków autobiograficznych. Autor bezpośrednio zwraca się do brata, twierdząc że wybrał on typ walki, który nie prowadzi do pozytywnych rezultatów, ale jest niszczący dla obu stron. Poeta wiele miejsca poświęca Zeusowi, widząc w nim patrona prawdziwej sprawiedliwości, którą przeciwstawia przekupnym ziemskim sędziom. W funkcji przestrogi dla wrogów Hezjod przywołuje mit o Prometeuszu. Pokazuje bowiem, że skoro jedno sprzeniewierzenie boskim prawom ściągnęło wielką karę bogów, sytuacja taka może się powtórzyć.
Najważniejszą jednak partią „Prac i dni” jest pokazanie pracy jako najistotniejszej ludzkiej aktywności. Bezczynność urasta w dziele Hezjoda do najgorszej możliwej wady, która stanowi początek moralnego upadku. Ponadto autor poematu udziela praktycznych wskazówek na temat uprawy roli: skupia się na charakterze wykonywanych czynności i omawia odpowiednie dla nich pory. Hezjod poświęca również uwagę tematyce obyczajowej. Omawia międzyludzkie relacje: przyjaźń, miłość czy stosunki z sąsiadami.