Temat
Teogonia traktuje o procesie powstawania świata – przedstawia kolejne generacje bóstw, ich związki (również z ludźmi i przyrodą). Hezjod opisuje wszystkie greckie bóstwa, jakie pojawiają się na kartach mitologii. Obejmuje zarówno Zeusa i bogów pochodzących z jego mitów, również postacie poza boskie jak Nimfy czy Cyklopy. W sposób ubóstwiony przedstawia elementy przyrody.
Utwór obrazuje wyobrażenia Achajów o powstaniu świata, bogów, herosów i ludzi, proces przewalczania się sił natury i stopniowego wyłaniania się nowego porządku pod rządami Zeusa i bogów olimpijskich.
Okoliczności powstania
Okoliczności i przyczyny powstania tego starożytnego poematu nie są jasno określone. Przyjmuje się, że najwcześniej powstała część pt. Narodziny bogów, a następnie Prace i dni.
Kompozycja
Poemat składa się z kilku zasadniczych, wyraźnie wydzielonych części:
- Przedśpiew z hymnem skierowanym do mu i inwokacją o natchnienie
- Teogonia właściwa z opisem narodzin kolejnych generacji bogów, przedstawienie listy boskich rodów i pokrewieństw między nimi, opis jak wyglądała władza w rękach kolejnych generacji. W treści występują również obszerne fragmenty przedstawiające wybrane wątki mitologiczne np. narodziny Wenus czy historia Prometeusza
- opis związków bogów z innymi stworzeniami
- Drugie proójmion opisujące związki bogów ze śmiertelnikami
- Trzecie proójmion skierowane bezpośrednio do muz olimpijskich, występuje zamiast zakończenia.
Forma
Autor wykorzystał chyba wszystkie możliwe środki poetyckie i stylistyczne oraz formy wyrazu, a w szczególności porównanie homeryckie i liczne epitety. Poemat zaliczany jest do poezji katalogicznej, opierającej się na wyliczaniu, w tym wypadku imion boskich.
W innym ujęciu Teogonia nazywana jest eposem kosmogonicznym.