Stefan Grot-Rowecki - biografia, zasługi

Stefan Rowecki urodził się 25 grudnia 1895 roku w Piotrkowie Trybunalskim, na terenie zaboru rosyjskiego. Rodzina zachowywała silne tradycje patriotyczne, które zaszczepiła w młodym Stefanie, rzutowało to na jego dalsze życiowe decyzje. Po nauce w rodzimym Piotrkowie rozpoczął studia techniczne w Warszawie, tam też zaczął wiązać się z polską konspiracją, skupioną wokół Drużyn Strzeleckich. W roku 1914, po rozpoczęciu I wojny światowej od razu opowiedział się za opcją proniemiecką i gdy Królestwo Polskie zostało opanowane przez Państwa Centralne wstąpił do Legionów. Podobnie jak większość I Brygady odmówił w roku 1917 złożenia nowej przysięgi na wierność cesarzowi Niemiec (kryzys przysięgowy) i został przejściowo internowany.

Od roku 1918 uczestniczył w tworzeniu zalążków polskich sił zbrojnych, początkowo jeszcze w ramach niemieckiej okupacji, później zaś już oficjalnie. Uczestniczył w walkach o granice państwa, przede wszystkim zaś w wojnie polsko-bolszewickiej. Zarówno legionowy rodowód, jak i pewien prestiż, jaki zyskał wykładając od 1918 w szkołach wojskowych spowodowały, że szybko wspinał się po szczeblach kariery. Po zakończeniu wojny kontynuował naukę wojskową, skończył m.in. Wyższą Szkołę Wojenną. W latach 1923-1926 pracował w Wojskowym Instytucie Naukowo-Oświatowym.

Punktem zwrotnym dla kariery Roweckiego był rok 1926 i zamach majowy Piłsudskiego. Rowecki nie popierał do końca zbrojnego przewrotu i znalazł się w opozycji do swojego dawnego dowódcy, co spowodowało spowolnienie jego dalszej kariery. Nie został wprawdzie, tak jak np. Władysław Sikorski, całkowicie odsunięty od dowodzenia, jednakże przez najbliższych kilka lat przeznaczano mu mniej prestiżowe stanowiska.  Sytuacja zaczęła zmieniać się po śmierci Piłsudskiego w 1935 roku. W roku 1939 zaproponowano mu współudział w tworzeniu Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej, unikalnego i nowatorskiego jak na polskie warunki związku. Jego formacji nie udało się jednak ukończyć przed wybuchem wojny.

We wrześniu 1939 roku walczył wraz ze swoimi siłami w ramach Armii "Lublin", tocząc walki w północnej i centralnej Polski. Po upadku Warszawy zdecydował jednak, że nie ma zamiaru iść do niewoli i ukrył się pod fałszywym nazwiskiem. Dosyć prędko nawiązał też kontakt z polską konspiracją, konkretnie zaś pierwszą silną organizacją podziemną - Służbie Zwycięstwu Polski. Jako znany i poważany generał, w dodatku lubiany zarówno przez byłych "piłsudczyków", jak i ich wrogów szybko awansował w strukturach podziemnego państwa, najpierw odpowiadając za siły zbrojne w Warszawie, potem zaś zostając komendantem głównym Związku Walki Zbrojnej (1940). Na tym stanowisku rozpoczął intensywną rozbudowę struktur podziemnego państwa. Udało mu się uporządkować organizację i stworzyć zarówno pion "zbrojny" ("Wachlarz"), jak i administracyjny. Nawiązał i współpracował z rządem emigracyjnym, zgodnie z jego wskazówkami doprowadził do przekształcenia ZWZ w Armię Krajową (1942).

W roku 1943 Stefanem Roweckim, używającym pseudonimu "Grot", zaczęły interesować się władze niemieckie. Wszystko wskazuje na to, że jego aresztowanie 30.06.1943 roku było wynikiem zdrady i donosu. Generał Rowecki został po krótkim śledztwie wysłany do obozu w Sachsenhausen , gdzie był przez jakiś czas trzymany jako polityczny zakładnik. Po wybuchu powstania warszawskiego został w odwecie zamordowany na osobisty rozkaz Heinricha Himmlera, w sierpniu 1944 roku (dokładna data jest przedmiotem dyskusji).