Armia Krajowa - najważniejsze akcje i osiągnięcia

Powstała z przekształcenia i powiększenia Związku Walki Zbrojnej (ZWZ) Armia Krajowa była od roku 1942 największą organizacją podziemnego ruchu oporu w Polsce i drugą największą w Europie. W prawie żadnym innym państwie działającemu w ukryciu ruchowi oporu nie udało się zbudować tak rozbudowanych i skomplikowanych struktur „państwowych” i organizacyjnych. Oczywiste jest wobec tego, że skala działań, jakie podejmowała AK jest również ogromna i obejmuje cały szereg różnych akcji i sukcesów.

Armia Krajowa od początku niemal swojej działalności zajmowała się aktami sabotażu niemieckiego wysiłku zbrojeniowego. Przykładem takich akcji są liczne i bardzo częste ataki na transporty kolejowe Niemców, wysadzanie pociągów bądź torów itp. Utrudniały one komunikację pomiędzy frontem a zapleczem i były dla Niemców niebezpieczne.

AK zajmowała się również fizyczną eliminacją okupantów. Oprócz ataków na „zwykłych” żołnierzy niemieckich, przeprowadzano również zamachy na wyjątkowo okrutnych bądź znanych dygnitarzy niemieckich. Jednym z przykładów takich akcji jest nieudany zamach na Franza Kutscherę (1943), szefa SS na terenie Generalnego Gubernatorstwa. Planowano także ambitne ataki na Hansa Franka, a nawet na samego Adolfa Hitlera, które jednak nie doszły do skutku z braku informacji bądź środków.

Innym rodzajem akcji zbrojnych było odbijanie jeńców z transportów do obozów zagłady, bądź też z więzień SS i Gestapo. Najsłynniejszą jest niewątpliwie Akcja pod Arsenałem ( 26 marca 1943 roku), kiedy to grupa partyzantów z AK, działająca w akcjach „małego sabotażu”, odbiła z rąk Niemców swojego kolegę Jana Bytnara, czyli słynnego „Rudego”. Niestety, zmarł on później w wyniku ran zadanych na torturach. Wydarzenie to stało się kanwą dla licznych opowieści, w tym osią książki „Kamienie na Szaniec”, znanej lektury szkolnej.

Akcje dywersyjne nie zawsze oznaczały bezpośrednią walkę z wrogiem. Często prowadzono również działalność propagandową – umieszczanie znaków „kotwicy” na murach, malowanie napisów mających złościć Niemców, wreszcie zniechęcanie do oglądania niemieckich filmów propagandowych czy czytania okupacyjnej prasy („Tylko świnie siedzą w kinie”). Osobnym zagadnieniem jest pomoc udzielana Żydom i uciekinierom z gett. AK prowadziło również akcje mające na celu likwidację zdrajców ojczyzny, donosicieli i innych osób współpracujących z Niemcami. Specjalne grupy egzekucyjne wyszukiwały i eliminowały osoby, któym udowodniono zdradę Ojczyzny. Metody działania owych grup zostały opisane we wspomnieniach jednego z najbardziej barwnych członków AK, Sergiusza Piaseckiego.