Jan Nowak-Jeziorański - biografia, zasługi

Jan Nowak Jeziorański urodził się jako Zdzisław Antoni Jeziorański 2 października 1914 roku w Berlinie. Imiona „Jan Nowak” przyjął dopiero podczas II wojny światowej jako pseudonimy. Pochodził z rodziny polskich inteligentów, który starali się go wychowywać w duchu patriotyzmu. Po I wojnie światowej rodzina znalazła się w Polsce, a młody Zdzisław uczęszczał do gimnazjum Adama Mickiewicza w Warszawie. W młodości był bardzo związany z ruchem harcerskim, który promował zresztą całe życie, jednakże jego prawdziwą pasją, odkrytą w latach 30., okazało się radio. Jeszcze przed wojną nawiązał kontakty z pracownikami Polskiego Radia, współpracował z nim i mimo pracy na uczelni marzył także o pracy związanej z pasją.

Po wybuchu wojny został zmobilizowany i brał udział w kampanii wrześniowej. W czasie walk został ranny i wzięty do niewoli, udało mu się jednak z niej uciec i w 1941 roku dołączyć do polskich organizacji podziemnych. Działał w konspiracyjnych strukturach ZWZ i AK, podejmując się niebezpiecznej roli łącznika i kuriera pomiędzy AK a Zachodem.  Pięciokrotnie przedzierał się do Wielkiej Brytanii, tylko po to by wrócić do kraju i dalej toczyć tam walkę. W roku 1944 brał udział w powstaniu warszawskim, współtworzył i organizował działalność powstańczego radia „Błyskawica”. Tuż przed upadkiem powstania na rozkaz „Bora” Komorowskiego przedarł się do Londynu, zabierając ze sobą najważniejsze zdjęcia i dokumenty AK. Po zakończeniu wojny postanowił pozostać na emigracji.

Począwszy od 1951 roku stał się jednym z ojców projektu utworzenia polskojęzycznej stacji radiowej, która informowałaby Polaków w kraju o prawdziwej sytuacji na świecie i w Polsce – były to narodziny Radia Wolna Europa, polskojęzycznej wersji większego projektu nadawania informacji z Zachodu do krajów za żelazną kurtyną. Wolna Europa była cierniem w boku propagandy PRL-u, stąd też intensywne próby zagłuszania sygnału i karania słuchaczy, mimo to audycja cieszyła się niekłamaną popularnością i była słuchana przez tysiące osób. Dla Polaków była to jedyna namiastka niezależnych mediów.  Przez wiele lat Nowak-Jeziorański był „twarzą” całego projektu, zauważaną zarówno na Zachodzie, jak i w kraju.

Po upadku władzy komunistycznej w Polsce Jan Nowak-Jeziorański dalej aktywnie działal na rzecz polskich interesów na Zachodzie i coraz częściej przyjeżdżał do kraju. Ostatecznie w roku 2002 zdecydował się wrócić na stałe i przeżyć w ojczyźnie resztę życia. Zmarł 20 stycznia 2005 roku w Warszawie.