Metale I i II grupy nazywane są odpowiednio litowcami i berylowcami. Są to grupy metali lekkich (o niskiej gęstości) o srebrnobiałych kolorach i dobrej topliwości. Pierwiastki należące do tych grup mają najniższe elektroujemności spośród wszystkich pierwiastków chemicznych.
Litowce, nazywane również metalami alkalicznymi, są bardzo reaktywne. W związkach występują najczęściej na I stopniu utlenienia. Bardzo szybko reagują z tlenem z powietrza, pokrywając się warstewką tlenku, dlatego powinny być przechowywane w nafcie. Równie łatwo reagują z wodą, dając bardzo silne, higroskopijne wodorotlenki. Litowce mają najmniejsze gęstości ze wszystkich pierwiastków – lit, sód i potas są lżejsze od wody. Wszystkie litowce da się kroić nożem.
Berylowce są nieznacznie mniej reaktywne od litowców. W związkach występują na II stopniu utlenienia. W większości reagują z wodą i tlenem w temperaturze pokojowej (magnez wymaga podgrzania).
Wszystkie wodorotlenki i tlenki berylowców mają charakter zasadowy – wyjątkiem jest jedynie beryl, który tworzy związki amfoteryczne.
Litowce posiadają mniejsze promienie atomowe oraz większą elektroujemność niż berylowce, co przekłada się na różnice w ich właściwościach chemicznych.