Kwasy tłuszczowe- wzory, nazewnictwo
Kwasy tłuszczowe to długie cząsteczki kwasów organicznych o 12-20 atomach węgla, które jako estry glicerolu wystepują w tłuszczach. W przyrodzie wystepuje aż około 100 różnych kwasów tłuczowych. Główny podział kwasów tłuszczowych wynika z ich budowy, jeśli w łańcuchu występuje jedno lub więcej wiązań podwójnych to mówimy o nienasycownych kwasach tłuszczowych. Cząsteczki kwasów tłuszczowych zawierające tylko pojedyńcze wiązania węgiel węgiel należą do grupy nasyconych kwasów tłuszczowych.
Kwasy tłuszczowe- podział
Struktury i nazwy pospolitych kwasów tłuszczowych:
Nasycone :
- laurynowy (12 atomów węgla)
- mirystynowy (14 atomów węgla)
- palmitynowy (16 atomów węgla)
- stearynowy (18 atomów węgla)
- arachidowy (20 atomów węgla)
Nienasycone:
- palkimitoleinowy (16 atomów węgla)
(cis)
- oleinowy (18 atomów węgla)
(cis)
- rycynoleinowy (18 atomów węgla)
(cis)
- linolowy (18 atomów węgla)
(cis, cis)
- arachidonowy (20 atomów węgla)
(całkowicie cis)
Kwasy tłuszczowe- właściwości, zastosowanie
Kwasy tłuszczowe zawierające wiązania podwójne (nienasycone) mają niższą temperature topnienia niż ich nasycone odpowiedniki. Taka sama zależność utrzymuje się dla triagliceroli dzięki czemu łatwo przewidzieć, że w olejach udział kwasów nienasyconych jest większy niz nasycownych. Wiązania C=C w olejach można redukować (uwodornić katalitycznie) aby otrzymać nasycone odpowiedniki o konsystencji półstałej lub stałej. Przykładem uwodornionego katalitycznie tłuszczu jest margaryna i twarde tłuszcze do smażenia.
Sole kwasów tłuszczowych to mydła. Dzięki swojej budowie cząsteczki soli tworzą micele. Długi hydrofobowy łańcuch połączony jest z karboksylowym fragmentem o budowie jonowej (-COONa) fragment ten jest hydrofilowy. Sumarycznym efektem tych przeciwstawnych właściwości jest powinowadztwo mydeł do wody i tłuczu, dlatego mydła mogą być stosowane jako środki myjące.
