Powieść Fiodora Dostojewskiego opiera się na wspomnieniach byłego przedstawiciela warstwy szlacheckiej – Aleksandra Pietrowicza Gorianczykowa. Mężczyzna został oskarżony o zabójstwo żony i skazany na dziesięć lat ciężkich robót w twierdzach. Bohater opisuje pierwszy rok swojej niewoli. Przedstawia fragmenty dotyczące relacji między więźniami, historii życia każdego z nich, charakterów i światopoglądów. Czytelnik poznaje także szczegóły dotyczące życia na katordze – handel alkoholem, kary cielesne, choroby itp. Wśród skazańców znajdują się ludzie dobrzy i życzliwi, o czystych intencjach, z którymi Aleksander się zaprzyjaźnia. Większość z nich to jednak podejrzane charaktery, ambitne, złe i zawistne. Codziennie zdarzają się rozboje, bójki i kradzieże, pełne nienawiści. Taka atmosfera jest trudna do zniesienia dla głównego bohatera. Gorianczykow był byłym szlachcicem więc agresywność, wrogość i samotność doskwierały mu na zesłaniu najbardziej. Wybrane osoby, których charakterystykę przedstawia narrator-bohater to: Placmajor – zwierzchnik więzienia, Pietrow – jeden z więźniów, który lubi rozmawiać z Aleksandrem, Gazin – jeden z gorszych więźniów zamieszany w handel wódką i wchodzący w bójki z innymi, Akimycz – również były szlachcic, sąsiad Gorianczykowa na zesłaniu, raczej o neutralnym stosunku do więzienia.
Bohater opisuje także grupę Polaków, którzy tworzyli tam zupełnie osobną grupę zesłańców. Prezentowali raczej pogardliwy stosunek do innych katorżników, choć byli przez nich szanowani.