Goplana to jedna z bohaterek dramatu Juliusza Słowackiego pt. „Balladyna”. Jest to postać fantastyczna. Inspiracją do jej stworzenie były dla poety ludowe wierzenia i legendy. Działanie Goplany powoduje niespodziewane konsekwencję i doprowadza do destrukcji porządku natury, dlatego bohaterka musi opuścić ukochaną ziemię.
Pani jeziora Gopło
Goplana to dobry duch natury, pani i strażniczka jeziora Gopło. Postać ta czuwa nad zachowaniem porządku świata. Jej pomocnikami są dwa duszki: Chochlik i Skierka, które spełniają powierzone im przez nią zadania. Goplana dobrze wypełnia swoje obowiązki, dopóki nie ulega zgubnemu uczuciu do Grabca. Powoduje ono bowiem szereg nieprzewidzianych zdarzeń.
Ślepa namiętność do Grabca
Goplana poznaje Grabca przypadkiem, kiedy chłopak zimową porą wpada do przerębla na jeziorze. Boginka lituje się nad młodzieńcem i ratuje mu życie. Jednocześnie zakochuje się bez pamięci w pięknym chłopcu. Namiętność do Grabca powoduje, że Goplana zupełnie nie dostrzega jego oczywistych wad: prostactwa, zadufania i pychy. Nie wie również, że Grabiec nie grzeszy wiernością i naiwnie wierzy, że złożony na jej ustach pocałunek na zawsze połączy ją z ziemskim kochankiem. Kiedy przekonuje się o niestałości jego uczucia, daje się ponieść innej ziemskiej namiętności – zazdrości.
Zazdrość i zemsta
To właśnie moment, w którym Goplana ulega niskiemu uczuciu zazdrości staje się przyczyną wszystkich zawirowań akcji. Nimfa postanawia bowiem pozbyć się rywalki, Balladyny, i za pośrednictwem Chochlika i Skierki sprowadza do jej domu Kirkora. Zapomina jednak powiedzieć, w której z dwóch sióstr powinien zakochać się zamożny rycerz. To nieporozumienie daje Balladynie okazję do popełnienia zbrodni. Kiedy zaś Goplana dowiaduje się o zdradzie kochanka, dokonuje na nim zemsty. Używa swoich magicznych mocy i zamienia Grabca w płaczącą wierzbę. Interesujące w Goplanie jest więc to, że z jednej strony została ona powołana do sprawowania władzy nad naturą, ale z drugiej nie potrafi panować nawet nad własnymi uczuciami.
Opuszczenie świata
Goplana kierując się miłością do Grabca, nieroztropnie spełnia jego marzenie i zamienia go w króla dzwonkowego, który nosi zagubioną koronę Popielów. Ta ingerencja w ludzki świat staje się paradoksalnie przyczyną śmierci młodzieńca. Balladyna wraz z kochankiem Kostrynem zabijają bowiem Grabca, żeby zabrać mu koronę. Goplana mając poczucie winy z powodu tych wszystkich wydarzeń, postanawia na zawsze opuścić ziemski świat. Uważa bowiem, że nie powinna ingerować w porządek wyznaczony przez Boga.
Wnioski
Goplana jest więc postacią na pograniczu dwóch światów: realnego i fantastycznego. Z jednej strony dysponuje ona magiczną mocą i jest strażniczką ładu natury, z drugiej natomiast podlega zupełnie ludzkim uczuciom: miłości, zazdrości i chęci zemsty. Zbyt mocna ingerencja w świat ludzi doprowadza nie tylko do załamania naturalnego porządku, ale także do zniszczenia samej Goplany, która dręczona poczuciem winy musi go opuścić.