Hymn Juliusza Słowackiego „Smutno mi Boże” powstał w 1836 roku podczas morskiej podróży poety do Aleksandrii. Wacław Kubacki nazwał wiersz realizacją charakterystycznej dla twórcy „religii smutku”. Mamy tu do czynienia z mistrzowskim połączeniem motywu modlitwy i romantycznej nostalgii.
Hymn
Istotnym zabiegiem zastosowanym przez Słowackiego jest wykorzystanie tradycyjnego gatunku hymnu w zupełnie nowej funkcji. Hymn to utwór o tonacji patetycznej, który dotyczy wydarzeń ważnych dla zbiorowości lub stanowi gloryfikację bóstwa. Tymczasem w wierszu Słowackiego, jak zaznacza Kubacki, mamy do czynienia ze złamaniem tych zasad. Utwór jest bowiem intymną rozmową pojedynczego człowieka z Bogiem. Poeta rezygnuje zatem z bohatera zbiorowego, doceniając tym samym wartość ludzkiej jednostki.
Ponadto główną postacią owego dialogu nie jest Bóg, ale podmiot tekstu wyrażający swoje najgłębsze lęki i pragnienia. Patos ustępuje tu miejsca tonacji spokojnego wyznania, a zachwyt nad dziełami Pana przeradza się w smutną refleksję nad własnym losem.
Ja – Bóg
Poeta niezwykle mocno eksponuje w tekście wagę własnej osoby. Mamy tu do czynienia z nagromadzeniem zaimka osobowego „ja” pojawiającego się w różnych