Podwójna elekcja w 1733 r. - na czym polegała? Wojna o sukcesję polską (przyczyny, przebieg, skutki)

Pierwszego lutego 1733 zmarł w Warszawie król August II Mocny. Jego panowanie uznaje się często za początek końca Rzeczpospolitej Obojga Narodów i znaczące osłabienie jej roli w polityce międzynarodowej. Mimo to ogromne ciągle państwo było liczącym się czynnikiem w Europie Środkowo-Wschodniej, stąd też zainteresowanie sąsiadów polski rezultatami elekcji.

Na sejmie elekcyjnym w tym samym roku szlachta w zdecydowanej większości opowiedziała się za  polskim kandydatem, Stanisławem Leszczyńskim, będącym już zresztą wcześniej królem polskim w latach Wojny Północnej. Jednocześnie w czasie elekcji uchwalono nieuznawanie kandydatów spoza Rzeczpospolitej, co było rzeczą nową.

Wybór "Piasta" nie był jednak na rękę stronnictwu rosyjskiemu, stąd też próba zastraszenia szlachty. Gdy mimo demonstracji siły szlachta potwierdziła wybór Leszczyńskiego na króla, stronnictwo prorosyjskie, osłaniane przez wojska carskie, ogłosiło królem Augusta III Sasa, syna zmarłego króla. Doszło więc do podwójnej elekcji.

Wydarzenie to doprowadziło do zachwiania równowagi sił w Europie i wybuchu kolejnej wojny o sukcesję, zdarzenia dosyć typowego dla XVIII wieku. Austria nie mogła zgodzić się na rządy Leszczyńskiego w polsce, ponieważ był on sojusznikiem francuskim, z kolei Francja z oczywistych względów dążyła do czegoś zupełnie przeciwnego. Prusy, początkowo będące w opozycji do Leszczyńskiego, ostatecznie zachowały neutralność, jako że równie niemiły im był kolejny Sas na tronie polskim. Z kolei działania Austrii wsparła Rosja,  uważająca Augusta III za łatwego do manipulacji władcę. W rezultacie w roku 1733 Francja wypowiedziała wojnę Austrii i Saksonii, wkrótce zaś to samo uczyniła Hiszpania. Austrię zaś poparła Rosja.

Wojna toczyła się na wielu frontach, walki toczono m.in. na terytorium Rzeszy Niemieckiej, we Włoszech i oczywiście w Rzeczpospolitej. Armia rosyjska wkroczyła na terytorium polsko-litewskie i zaczęła oczyszczać kraj ze zwolenników Leszczyńskiego. Podobnie zrobiły wojska saskie. Dobra passa Leszczyńskiego zaczęła się wkrótce wyczerpywać. W 1734 roku musiał on nawet uciekać z terytorium Rzeczpospolitej. W kraju zawiązała się w tym samym roku konfederacja dzikowska, dążąca do jego przywrócenia, był to jednak ruch skazany na porażkę,  mimo prób wciągnięcia do wojny innych państw, tradycyjnie wrogich Austrii i Rosji.

Znacznie bardziej skomplikowana sytuacja panowała na frontach Europy Zachodniej, gdzie walki toczono ze zmiennym szczęściem. Ostatecznie obie strony uznały, że nie uda im się osiągnąć decydującego zwycięstwa, a wobec opanowania przez Rosjan i Sasów Rzeczpospolitej sprawa sukcesji była właściwie przesądzona. Stąd też w roku 1738 w Wiedniu podpisano traktat pokojowy. Władcą Rzeczpospolitej zostawał August III, a niejako w zamian za zrzeczenie się praw do tronu Stanisław Leszczyński został władcą Lotaryngii, która po jego śmierci została włączona do Francji. Habsburgowie otrzymali pewne nabytki we Włoszech, podobnie jak Hiszpania. Głównym skutkiem dla Rzeczpospolitej było oczywiscie pogodzenie się z coraz większą interwencją rosyjską w sprawy polskie. Rzeczpospolita przestawała liczyć się jako samodzielny gracz na arenie międzynarodowej.