Konstytucja 3 maja została uchwalona podczas Sejmu Czteroletniego (1788-1792), który od 1790 r. był sejmem skonfederowanym, a więc nie obowiązywała na nim zasada liberum veto. Dzięki temu udało się przyjąć radykalny program konstytucji.
Sytuacja polityczna w latach 80. XVIII w. sprzyjała przeprowadzeniu istotnych reform w państwie. Rozbiorcy byli zaangażowani we własne sprawy wewnętrzne i nie byli zainteresowani ingerencją w sprawy Rzeczpospolitej. W 1780 sejm powołał Deputację do Formy Rządu, która miała opracować projekt zmian w ustroju Rzeczpospolitej. W ten sposób powstał dokument pt.: „Zasady do formy rządu”.
Po zawarciu sojuszu zaczepno-odpornego z Prusami król zbliżył się do Stronnictwa Patriotycznego, które dążyło do wprowadzenia istotnych reform. Od 1790 r. Stanisław August przejął inicjatywę w kwestii tworzenia tekstu nowej konstytucji. Dokument przygotowywano w tajemnicy, by gotowy przedstawić na sejmie do zatwierdzenia.
 |
| Oryginalny manuskrypy Konstytucji 3 maja |
Tekst konstytucji 3 maja został opracowany przez kilka osób, wśród nich największą rolę odegrali: Stanisław August Poniatowski, Stanisław Małachowski, Ignacy Potocki, Hugo Kołłątaj i Stanisław Staszic.
Początkowo planowano obrady nad uchwaleniem konstytucji