Konstytucja 3 Maja, uchwalona w roku 1791, była radykalną i ostatnią próbą naprawy ustroju Rzeczpospolitej i całkowitej jej reformy. Zawarte w niej zapisy miały za zadanie przekształcić państwo i uczynić je na powrót znaczącym graczem na arenie politycznej, jednocześnie zaś ukrócić samowolę szlachty i przede wszystkim magnaterii, zwiększając rolę króla.
Reformy o takiej skali spotkały się oczywiście z oporem dużej części szlachty, która uważała, że jest to pogwałcenie "złotej wolności". Najbardziej zażartymi przeciwnikami zmian byli oczywiście ci, którzy w ich wyniku tracili najwięcej dawnej władzy, czyli między innymi stronnictwo hetmańskie. Jego przedstawiciele nawiązali bardzo szybko kontakt z Rosją, która również patrzyła krzywo na próby reformatorskie Stanisława Augusta, widząc w nich zagrożenie dla własnych interesów. Tekst konfederacji został sporządzony przez Rosjan i ogłoszony 14.05.1792 w Targowicy. Głównymi osobistościami konfederacji byli Ksawery Branicki, Szczęsny Potocki i Seweryn Rzewuski. Celem konfederacji było zniesienie konstytucji i przywrócenie dawnego ustroju. W rezultacie ich prośby o pomoc, wojska rosyjskie wkroczyły na terytorium Rzeczpospolitej, rozpoczynając wojnę polsko - rosyjską (1792). W rezultacie walk, wierząc, że sytuacja jest beznadziejna, sam król złożył akces do konfederacji, doprowadzając do upadku własnych reform. Tuż po tym konfederacja przestała służyć celom Rosji, wycofała ona więc swoje poparcie dla niej. W czasie insurekcji kościuszkowskiej wielu konfederatów zostało skazanych na śmierć.
Konfederacja targowicka jest, w przeciwieństwie do barskiej, traktowana w historiografii polskiej jako jedna z największych zdrad w historii Polski. Działania konfederatów doprowadziły bezpośrednio do II rozbioru Polski i ostatecznie do serii wydarzeń, która skończyła się jej upadkiem.