6 grudnia 1912 roku niemiecki archeolog Ludwig Borchardt prowadząc wykopaliska w Tell el-Amarna, znalazł popiersie którym dziś zachwyca się cały świat, a Egipt od wielu już lat próbuje je odzyskać oskarżając Niemców o kradzież i niezgodne z prawem wywiezienie rzeźby z Egiptu.
Nefertiti to ikona starożytnego Egiptu, niedościgniony wzór piękna i wiecznej, nieprzemijającej urody. Jej oblicze ukazane na popiersiu posiada regularne rysy twarzy, duże oczy, pełne usta i smukłą, łabędzią szyję. Rzeźba jest zachowana w doskonałym stanie, choć liczy sobie ponad 3400 lat.
W zasadzie o pochodzeniu Nefertiti nie wiemy zbyt wiele. Najbardziej prawdopodobne są dwie hipotezy. Pierwsza mówi, że była mitanijską księżniczką na co miało wskazywać jej zagraniczne (nieegipskie) imię znaczące tyle co „piękna, która przychodzi” druga natomiast wskazuje na jej egipskie pochodzenie. Miała zatem pochodzić z rodu faraonów i być kuzynką swego męża. W czasach starożytnego Egiptu praktyka kazirodczych związków była powszechna, więc ta hipoteza jest prawdopodobna. Wiele osób pochowanych w Dolinie Królów było ze sobą spokrewnionych, na co wskazują badania DNA ich szczątków, czyli mumii. Nie wiemy też dokładnie jak brzmiało jej imię ponieważ tak naprawdę żaden z badaczy nie zna wymowy języka staroegipskiego. Samogłoski egipskie są rekonstruowane na zasadzie podobieństwa z językiem koptyjskim, którym mówiono 1000 lat później niż żyła królowa. Wiadomo na pewno że wymowa Nefretete jest błędna. Częściej wymawia się jej imię jako Nefertiti, Nofretete lub Nafteta. Bez względu na tajemnicę wymowy jej imienia, czasy w których przyszło jej żyć, jak i samo życie, które prowadziła są fascynujące. Nefertiti to królowa czasów przewrotu religijnego i wprowadzenia kultu monoteistycznego. Królowa była żoną Amenhotepa IV, którego imię znaczyło „Amon jest zadowolony”,który przyjął imię Echnatona, co oznaczało „przychylny Atonowi”. Urodziła mu sześć córek, spośród których cztery umarły za życia rodziców. Bóg Aton był dla Egipcjan całkowicie abstrakcyjny, nie uosabiał go człowiek czy zwierzę lecz był „świetlną istotą”. Wpływy kultu solarnego z północy kraju narastały jednak jeszcze przed narodzinami Amenhotepa-Echnatona i miały być przeciwwagą dla rosnących wpływów kapłanów Amona walczących o władze z królową Hatszepsut. Od momentu wstąpienia Amenhotepa IV na tron kult solarny Atona nabiera znaczenia a samo bóstwo jest przedstawiane jako tarcza słoneczna z promieniami świetlnymi w kształcie dłoni. Prawdziwa rewolucja nastąpiła jednak po zmianie imienia faraona i przeniesienia stolicy państwa z Teb do Achet-Aton (Horyzont Atona). Faraon i jego królowa otaczali się tam nową arystokracją pochodzącą z nizin społecznych, co spowodowało reformę języka tzn. zapis języka mówionego. Kult Atona oczywiście nie przetrwał, gdyż był zbyt abstrakcyjny dla Egipcjan, kapłani Amona stawili mu silny opór a także wyizolowany z reszty kraju i narzucony poddanym odgórnie wbrew dotychczasowym wierzeniom.
Jak wynika z ikonografii Nefertiti brała czynny udział we wprowadzaniu nowego kultu, była niemalże równa swemu królewskiemu mężowi. Brała udział we wszystkich uroczystościach religijnych i państwowych oraz niejednokrotnie była przedstawiana w pozach zarezerwowanych tylko dla faraonów tj. zwyciężania i upokarzania wrogów Egiptu. Przedstawiano ją jako osobę tego samego wzrostu co faraon, jadącą rydwanem oraz składającą ofiary Atonowi. Obecność Nefertiti, jako towarzyszki Echnatona była niezwykle ważna ze względów teologicznych. Aton był bóstwem bez określonej płci dlatego faraon stanowił pierwiastek męski bóstwa a Nefertiti pierwiastek żeński. Sztuka okresu amarneńskiego jest w tym względzie bardzo wyrafinowana – para królewska ukazywana jest z wydłużona czaszką i kończynami oraz uwypuklonymi zanadto ustami.
Nefertiti znikła z przekazów historycznych w 14 roku panowania swego męża. Nie wiadomo czy zmarła, czy została odsunięta od władzy przez faraona zauroczonego inną kobietą. Po śmierci obu małżonków kapłani Amona z Teb robili jednak wszystko, aby usunąć ślady przewrotu religijnego, a co za tym idzie wizerunki Echnatona i Nefertiti, choć tych ostatnich jednak nie zniszczono, dzięki temu przetrwało do naszych czasów popiersie kobiety, która była jedną z najpotężniejszych postaci historii swoich czasów.