Św. Marek Ewangelista nie należał do grona Dwunastu Apostołów. Był jednak bliskim współpracownikiem św. Piotra oraz św. Pawła, dlatego w Kościele prawosławnym zaliczany jest do tzw. „siedemdziesięciu dwóch uczniów”. W katolicyzmie postrzegany jest raczej jako autor Ewangelii i nie tytułuje się go Apostołem. Trudno jednak zaprzeczyć, że działalność apostolską św. Marek prowadził.
Był uczniem św. Piotra i to on udzielił mu chrztu po Zesłaniu Ducha Świętego. Św. Piotr nazywał Marka swoim synem (1P 5,13), ale określenie to ma sens duchowy i nie należy traktować go w sposób dosłowny. Imię prawdziwego ojca Marka pozostaje nieznane. Wiadomo jednakże, że jego matką była Maria i przypuszcza się, że była ona właścicielką domu, w którym miała miejsce Ostatnia Wieczerza, a także właścicielką ogrodu Getsemani. Stąd św. Marka identyfikuje się z bezimiennym młodzieńcem, który był świadkiem pojmania Jezusa (Mk 14,51).
W księgach Nowego Testamentu Marek występuje także pod imieniem Jan, a w Dziejach Apostolskich został wspomniany jako „Jan zwany Markiem”:
Po zastanowieniu się poszedł do domu Marii, matki Jana, zwanego Markiem, gdzie zebrało się wielu na modlitwie. (Dz 12,12)
Św. Markowi przypisuje się autorstwo drugiej Ewangelii. Spisał ją dla środowiska nawróconych pogan, co wynika zarówno z przetłumaczonych na grekę wyrażeń aramejskich, jak i objaśnień żydowskich zwyczajów. Dzieło powstało najprawdopodobniej w Rzymie, między 50-60 r. Należy podkreślić, że święty Marek nie był uczniem Jezusa, a spisana przez niego Ewangelia jest zbiorem wspomnień i nauk św. Piotra. Biskup Hierapolis, Papiasz, nazwał Marka „tłumaczem Piotra”, a św. Justyn Męczennik nazwał Ewangelię św. Marka „pamiętnikami Piotra”.
Marek był krewnym Barnaby i razem z nim towarzyszył św. Pawłowi przez jakiś czas podczas jego pierwszej podróży misyjnej. Oddzielił się jednak w Pamfilii, co spowodowało gniew Apostoła i nie zgodził się na udział Marka w drugiej wyprawie. Doszło do sporu (Dz 15, 26-41) i wówczas Marek skierował się z Barnabą na Cypr, skąd najprawdopodobniej pochodziła rodzina jego matki. Nie osiadł tam jednak na stałe, gdyż z listów Pawła wynika, że przebywał z nim w Rzymie w 61 r. Najprawdopodobniej Marek wizytował także Kościół w Kolosach (Kol 4,10) oraz rezydował w Efezie, skąd został wezwany do stolicy przez św. Pawła w 2 Liście do Tymoteusza:
Łukasz sam jest ze mną. Weź Marka i przyprowadź ze sobą; jest mi bowiem przydatny do posługiwania. (2 Tm 4,11)
Na tym fragmencie Nowego Testamentu kończą się biblijne informacje o św. Marku. Tradycja podaje, że założył gminę w Aleksandrii (Egipt), w której był biskupem. Tam poniósł śmierć męczeńską za czasów prześladowań chrześcijan przez cesarza Nerona lub Trajana.
Atrybutem Marka jest skrzydlaty lew, który stał się potem godłem Wenecji, gdzie według jednego z podań zostały przeniesione relikwie Ewangelisty w IX w. Innym atrybutem Marka, równocześnie wspólnym wszystkim Ewangelistom, jest księga.
Kościół wspomina św. Marka Ewangelistę 25 kwietnia.
Patronat
Święty Marek jest patronem pisarzy, notariuszy, prawników, więźniów, szklarzy, murarzy, miasta Bergamo, Wenecji, Reichenau. Wierni zwracają się do niego także w sprawach pogody.
