Postać Archanioła Gabriela występuje imiennie tylko w dwóch księgach Pisma Świętego: w Księdze Daniela oraz w Ewangelii św. Łukasza.
W Księdze Daniela Gabriel pełni rolę tłumacza wizji prorockich – najpierw wyjaśnia Danielowi wizję barana i kozła, a następnie objaśnia przepowiednię Jeremiasza o 70 tygodniach lat (Dn 8, 15-26; 9, 21-27) .
Z kolei w Ewangelii św. Łukasza Archanioł występuje jako posłaniec Boży zapowiadający narodziny Jana Chrzciciela, a później zwiastuje Maryi, że zostanie Matką Jezusa Chrystusa (Łk 1,5-38).
Archanioł Gabriel jest także identyfikowany z aniołem Pańskim, który ukazuje się w snach św. Józefowi (Mt 1, 20-24; 2, 13; 2, 19-20), dlatego Tradycja mówi o nim jako o stróżu Świętej Rodziny.
W Kościele katolickim św. Gabriel jest wspominany 29 września, razem z Archaniołem Michałem oraz Archaniołem Rafałem. Przed reformą 1969 r. każdy z nich miał swoje własne, odrębne święto. Święto Archanioła Gabriela przypadało wówczas na 24 marca, czyli dzień przed uroczystością Zwiastowania.
Warto zaznaczyć, że wspomnienie Gabriela w liturgii pojawiło się stosunkowo późno, bo w X wieku, a jego obchody miały charakter lokalny. Dopiero w XX wieku, za pontyfikatu Benedykta XV, święto Archanioła Gabriela stało się świętem powszechnym .
W ikonografii św. Gabriel występuje odziany w tunikę i paliusz, jednak zdarzają się przedstawienia, na których ubrany jest w szaty liturgiczne. Na włosach ma przepaskę albo diadem. Podobnie jak św. Michał bywa przedstawiany ze skrzydłami z pawich piór, a czasami z kulą ziemską. Jego atrybutami są: berło, lilia, oliwki bądź gałązka palmy. Najczęściej jest przedstawiany w scenie Zwiastowania.
Samo imię Gabriel oznacza „wojownik Boży” / „Bóg jest moją mocą”. W islamie Archanioł znany jest jako Dżibril.
Patronat
Św. Gabriel jest patronem telegrafu, radia, telefonu, telewizji, posłańców, korespondentów prasowych, dyplomatów oraz filatelistów.