 |
| Salvador Dali (1934) |
Salvador Dali urodził się w 1904 roku w Figueres w Hiszpanii. Miał wielki talent plastyczny, już w wieku kilkunastu lat zaczął publicznie wystawiać swoje prace w Teatrze Figueras. Studiował w Królewskiej Akademii Sztuki w Madrycie, jednak nigdy jej nie ukończył. Wszedł jednak w środowisko awangardowych artystów – poznał Luisa Bunuela i Federica Garcia Lorkę.
W 1927 roku Dali wyjechał do Paryża, gdzie spotkał się z Picassem. Rok później na stałe zamieszkał we Francji i dołączył do grupy surrealistów. W 1928 roku wraz z Luisem Bunuelem nakręcił słynny film pt.: „Pies andaluzyjski”, który stanowi klasyczną pozycję kina nadrealizmu.
W 1929 roku Dali zakochał się w Gali (Helenie Diakonovej), żonie Paula Eluarda, która była również miłością Maxa Ernsta. Rosyjska emigrantka zostawiła swojego męża i wyszła za Dalego. Gala była wielką muzą artysty, jego wierną towarzyszką i oparciem. To ona organizowała jego najważniejsze wystawy.
Już na początku lat 30. twórczość Dalego stała się znana w Stanach Zjednoczonych. W 1934 roku malarz został wykluczony z grupy surrealistów ze względu na swoje sympatie faszystowskie. Lata II wojny światowej Dali spędził w Nowym Jorku. Malował portrety słynnych osób, np. Heleny Rubinstein. Współpracował również z Alfredem Hitchcockiem, Waltem Disneyem, a także z Coco Chanel, dla której wykonywał biżuterię.
W 1948 roku Dali wraz z żoną wrócił do Europy, mieszkał we Francji i w Hiszpanii. W 1974 roku założył muzeum – Teatro Museo Dali – w hiszpańskim mieście Figueres. W 1982 roku malarz przeżył śmierć ukochanej Gali.
Salvador Dali zmarł w 1989 roku.
Salvador Dali - charakterystyka twórczości
Salvador Dali to jeden z najsłynniejszych artystów XX wieku, przede wszystkim malarz, ale również rzeźbiarz, projektant biżuterii i reżyser filmowy. Opublikował dwie książki biograficzne: „Sekretne życie Salvadora Dali” i „Dziennik geniusza”.
Już w wieku 10 lat zaczął naukę rysunku, a w swoich wczesnych pracach inspirował się impresjonizmem. Jego początkowe obrazy to głównie pejzaże i martwe natury. Prawdziwym przełomem w twórczości Dalego było związanie się z grupą paryskich surrealistów, a także poznanie pięknej Gali, która stała się jego muzą.
Inspirację dla jego obrazów stanowiły sny i marzenia, a także ludzka podświadomość. Pierwszym surrealistycznym obrazem Dalego było dzieło „Miód jest słodszy od krwi” (1928). Dali opracował własną niezależną metodę malarską, którą nazywał techniką „paranoiczno-krytyczną”. Uważał, że dzieło powinno być ekspresją wewnętrznych przeżyć malarza i inspirować się irracjonalnymi skojarzeniami, które jednak autor w pewien sposób porządkuje, nadając im artystyczny kształt i wyraz.
W malarstwie Dalego mamy do czynienia z przedmiotami o rozlanych, nieforemnych kształtach, wywodzących się niejako ze sfery snu. Częstym motywem jego prac był zegar, przypominający dziwaczny naleśnik („Zegary”, „Uporczywość pamięci”). Dalego fascynował problem czasu i jego subiektywnego odczuwania, nawiązywał do teorii względności Alberta Einsteina.
Za pomocą surrealistycznych środków artysta potrafił mistrzowsko oddać nastrój niepokoju i lęku (np. „Miękka konstrukcja z gotowaną fasolką, czyli przeczucie wojny domowej”). Oczywiście stałym motywem jego dzieł była również Gala („Galatea”, „Moja żona nago”, „Gala i tygrysy”). W wielu dziełach Dalego obecne były również motywy religijno-mistyczne, np. „Chrystus świętego Jana od Krzyża”.