Oblicze wojny - opis
„Oblicze wojny” to obraz namalowany przez Salvadora Dalego w 1940 roku. Zarówno tytuł, jak i kontekst historyczny odsyłają do konkretnego wydarzenia, jakim była II wojna światowa. Jednocześnie jednak mamy tu do czynienia z uniwersalną alegorią każdego konfliktu zbrojnego.
Na obrazie widnieje ogromna ludzka głowa, znajdująca się w ostatnim stadium rozkładu. Właściwie jest to już prawie naga czaszka, pożerana przez jadowite węże. W jej pustych oczodołach i ustach znajdują się z kolei inne, niejako zminiaturyzowane identyczne głowy, w otworach których umieścił Dali typowe trupie czaszki.
Centralny obiekt widnieje na tle pustynno-skalistego krajobrazu.
Obraz nie ma charaktery realistycznego, ale raczej surrealistyczno-groteskowy. Na taką estetykę dzieła wskazuje nienaturalnie duży rozmiar głowy, a także sam dziwaczny twór, stanowiący przedmiot dzieła Dalego.
Oblicze wojny - interpretacja i analiza
„Oblicze wojny” posiada oczywisty wydźwięk alegoryczny. Ludzka głowa, oderwana od reszty ciała, pozbawiona oczu i ust stanowi wyraźny symbol śmierci, jaką niesie ze sobą każda wojna.
Pomimo jej martwoty i braku narządów zmysłów, za pomocą których człowiek odbiera bodźce zewnętrzne, na monstrualnej twarzy maluje się wyraz przerażenia. Co więcej, efekt ten zostaje zwielokrotniony przez multiplikację głównego obiektu. Lęk ulega tu pomnożeniu i zyskuje wymiar uniwersalny – jest lękiem wszystkich tych, którzy doświadczyli piekła wojny.
Wydaje się, że Dali odwołuje się w swoim dziele Dali do antycznego mitu o strasznej Meduzie, z którą walczył dzielny Perseusz. Posiadała ona wiele odrastających głów z wężowymi włosami. Ostatnia odcięta potworowi głowa zastygła w wiecznym przerażeniu. Tu też mamy do czynienia z podobnym zabiegiem.
Wojna przybiera na obrazie Dalego oblicze strasznej, mściwej Gorgony. Wielość głów na obrazie wskazuje również na skalę ofiar konfliktów zbrojnych. Ponadto oblicze wojny to nie tylko twarz okropnej Meduzy, ale także twarze zamordowanych ludzi. Wrażenie to podkreśla jałowa pustynia i fragment skały, które stanowią przeciwieństwo żyznej krainy.
Na płótnie Dalego mamy więc do czynienia z przeciwieństwem biblijnego raju – na co wskazuje obecność węży i śmierci jako skutku grzechu. Obraz stanowi zatem wojny jako piekła na ziemi – potężnej, strasznej i niszczącej siły.