Płonąca żyrafa - opis
„Płonąca żyrafa” to dzieło utrzymane w estetyce surrealizmu. Tytułowe zwierzę znajduje się w dalekim tle obrazu, tymczasem na pierwszym planie artysta umieścił monstrualną postać przypominającą kobiecy szkielet. Posiada ona ogromne rozmiary, z jej klatki piersiowej wysuwa się szuflada, podobnie jak z lewej nogi, która pokryta jest szeregiem mniejszych szuflad. Postać ta zdaje się znajdować w ostatniej fazie rozkładu. Jej sylwetkę stabilizują jedynie dziwaczne kule inwalidzkie podpierające szkielet od tyłu. Jedynym atrybutem kobiecości jest tu suknia, przypominająca zresztą bandaże lub pośmiertny całun. Głowę kobiety zakrywa czerwona chusta. Na drugim planie widnieje podobna postać, odwrócona profilem, która czerwoną chustę trzyma w wyciągniętej przed siebie ręce. Tło obrazu stanowi krajobraz pustynny i błękitne niebo. Przeważają tu barwy chłodne.
Płonąca żyrafa - interpretacja i analiza
„Płonąca żyrafa” całkowicie odbiega od estetyki realistycznej. Przedstawione na obrazie postaci i przedmioty zdają się pochodzić ze sfery sennego koszmaru. Nastrój dzieła jest wyraźnie niepokojący, jego główna rama tematyczna sprowadza się bowiem do wyobrażenia destrukcji. Stopniowej degradacji ulegają zarówno postaci ludzkie, jak i znajdująca się w tle żyrafa. Ciała kobiet przypominają szkielety, jednak źródłem ich destrukcji jest nie tylko naturalny rozkład, ale również ogień. Głowy postaci wydają się płonąć, podobnie jak tytułowa żyrafa. Na niebie widnieje wyraźna poświata ognia i dymu.
Obraz Dalego stanowi zatem surrealistyczne studium śmierci i tego, w jaki sposób jawi się ona ludzkiemu umysłowi. Ma ona oblicze nieestetyczne i przerażające, wywołuje lęk i obrzydzenie. Śmierć stanowi również koniec ludzkiej tajemnicy, w jej obliczu wszystkie skrywane przez człowieka sekrety przestają mieć znaczenie, czego symbolem są pootwierane i puste szuflady. Znamienne, że szuflady umieszczone zostały w miejscach kojarzonych z sednem kobiecego uroku (piersi i uda). Może to sugerować, że śmierć stanowi rozwikłanie seksualnej zagadki. Degradacji ulega w ten sposób erotyczny wymiar ludzkiego istnienia.
Przedmioty falliczne (kule inwalidzkie), w których historycy sztuki widzą swoisty fetysz charakterystyczny dla wrażliwości malarza, zdają się ocierać o pewną perwersję. Sfera seksu tradycyjnie wiążąca się z przekazywaniem życia i płodnością, tu staje się jałowa i pusta. Czerwień i płomień często symbolizujące miłosne porywy, na obrazie Dalego przewodzą na myśl krew, która z jednej strony stanowi oznakę śmierci, z drugiej – są to resztki gasnącego życia i aktywności.