Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej - historia, program, cele

Pomiędzy rokiem 1944 a 1945 komuniści polscy, będący pod stałą kontrolą Józefa Stalina, przejęli praktycznie całą władzę w świeżo wyzwolonej Polsce. Mogli zatem przystąpić do kolejnej fazy planu dyktatora ZSRR, jakim było stworzenie z Polski państwa wasalnego. Mimo budowy socjalizmu jednak, Stalin był zobowiązany, na mocy ustaleń Jałty i Teheranu, do zachowania pozorów demokracji i niezależności Polski. Jednym z elementów mających na celu zamaskowanie prawdziwych intencji komunistów było utworzenie TRJN, Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Dyskusje na temat utworzenia koalicyjnego rządu, obejmującego zarówno polityków zachodnich, jak i wschodnich

TRJN został powołany 28 czerwca 1945  roku z inicjatywy rządzących komunistów. W założeniu miał być on rządem koalicyjnym, złożonym z przedstawicieli PPR i polityków zachodnich. Istotnie, część polityków zachodnich, ze Stanisławem Mikołajczykiem na czele, zdecydowała się na współpracę w TRJN dla dobra państwa. Wielu z nich było związanych przed wojną z partiami lewicowymi i centrowymi - PSL i PPS. Formalnie politycy demokratyczni zostali dopuszczeni do władzy, a Mikołajczyk został mianowany II wiceprezesem Rady Ministrów i ministrem rolnictwa, jednakże wszystkie kluczowe resorty (spraw wewnętrznych, informacji, wojsko) były zajęte przez komunistów. Demokraci mimo formalnej przynależności byli więc sparaliżowani. Prezydentem w nowym rządzie został Bolesław Bierut, a szefem rządu Edward Osóbka-Morawski. Ze względu na deklarowaną nawet w nazwie "tymczasowość", TRJN nie zajmował się zbytnio programem. Celowo główne założenia rządu były formułowane w sposób ogólny, poza tym wykorzystywano hasła, które przed wojną głosiła PSL Mikołajczyka, chcąc dyskredytować opozycję, która "nie chce realizacji własnego programu". Dlatego też głównymi problemami rządu było ukaranie nazistowskich zbrodniarzy i ludności kolaborującej, przygotowanie wielkich ruchów emigracyjnych z terenów zajętych przez ZSRR i zasiedlanie repatriantami ze wschodu Ziem Odzyskanych, jak również usunięcie z nich Niemców. Zapowiadana była również wielka reforma rolna i parcelacja gruntów, jak również uprzemysłowienie kraju.

TRJN został utrzymany aż do referendum w roku 1946 i okrzepnięcia kontroli komunistów nad krajem. Gdy przestał być potrzebny, rozpoczęła się jego likwidacja, jak również wszystkich pozorów ustanowionych dla Zachodu. Mikołajczyk został zmuszony do dymisji i emigracji. TRJN przestał oficjalnie istnieć 8 lutego 1947 roku, po wyborach parlamentarnych i ostatecznym wyeliminowaniu opozycji.

Polecamy również:

  • Referendum ludowe (1946) - znaczenie, historia

    Mimo faktycznego przejęcia władzy w powojennej Polsce przez podległych Moskwie polskich komunistów Józef Stalin i jego poplecznicy musieli, przynajmniej na początku, trzymać się ustaleń zawartych na konferencjach Wielkiej Trójki w Poczdamie i Jałcie. Te zaś zakładały, że Polska będzie krajem... Więcej »

  • Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR) - powstanie, cele, członkowie, historia

    PZPR, czyli Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, była przez prawie cały okres istnienia PRL-u jedyną legalnie działającą partią i w praktyce główna siłą zarządzającą krajem. Całkowicie kontrolowana przez ZSRR, stanowiła niejako kluczowy element kontroli nad Polską, jaką roztoczył w okresie powojennym blok... Więcej »

  • Bolesław Bierut - biografia, rządy

    Bolesław Bierut urodził się w niezbyt zamożnej, chłopskiej rodzinie 18.04.1892 roku w  Rurach Brygidkowskich. Od roku 1900 uczył się w bliskiej jego miejscu zamieszkania szkole parafialnej, z której został jednak usunięty przed zakończeniem nauki z powodu udziału w antyrosyjskich zamieszkach. Dalsze... Więcej »

  • Proces szesnastu - historia

    Jednym z pierwszych celów,  jakie nowe władze komunistyczne musiały sobie postawić przy przejmowaniu władzy w Polsce, była eliminacja wszystkich środowisk opozycyjnych, które mogłyby realnie zagrozić działaniom komunistów wysłanych z Moskwy. Największym i najsilniejszym konkurentem w roku... Więcej »

  • Gospodarka PRL - gospodarka centralnie planowana - definicja, cechy, wady i zalety

    Po drugiej wojnie światowej Polska znalazła się w sferze wpływów Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, który dążył programowo do realizacji idei komunizmu, poprzedzonej okresem socjalistycznym. Realizacje wymienionych ideologii musiały skutkować realnymi zmianami w gospodarce krajów... Więcej »

Komentarze (0)
Wynik działania 5 + 5 =
Ostatnio komentowane
Fajnie, dziękuję
• 2025-02-13 21:09:19
nie wiem po co takie łatwe działanie
• 2025-02-04 15:03:23
W planie wydarzeń punkt 1 i 2 powinny być zamienione miejscami.
• 2025-01-29 19:30:27
Jest tu zawarte wiele niezbędnych oraz interesujących informacji o twórcy i artyście jakim...
• 2025-01-26 10:13:01
To ja ola
• 2025-01-20 14:10:30