Pomiędzy rokiem 1944 a 1945 komuniści polscy, będący pod stałą kontrolą Józefa Stalina, przejęli praktycznie całą władzę w świeżo wyzwolonej Polsce. Mogli zatem przystąpić do kolejnej fazy planu dyktatora ZSRR, jakim było stworzenie z Polski państwa wasalnego. Mimo budowy socjalizmu jednak, Stalin był zobowiązany, na mocy ustaleń Jałty i Teheranu, do zachowania pozorów demokracji i niezależności Polski. Jednym z elementów mających na celu zamaskowanie prawdziwych intencji komunistów było utworzenie TRJN, Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej. Dyskusje na temat utworzenia koalicyjnego rządu, obejmującego zarówno polityków zachodnich, jak i wschodnich
TRJN został powołany 28 czerwca 1945 roku z inicjatywy rządzących komunistów. W założeniu miał być on rządem koalicyjnym, złożonym z przedstawicieli PPR i polityków zachodnich. Istotnie, część polityków zachodnich, ze Stanisławem Mikołajczykiem na czele, zdecydowała się na współpracę w TRJN dla dobra państwa. Wielu z nich było związanych przed wojną z partiami lewicowymi i centrowymi - PSL i PPS. Formalnie politycy demokratyczni zostali dopuszczeni do władzy, a Mikołajczyk został mianowany II wiceprezesem Rady Ministrów i ministrem rolnictwa, jednakże wszystkie kluczowe resorty (spraw wewnętrznych, informacji, wojsko) były zajęte przez komunistów. Demokraci mimo formalnej przynależności byli więc sparaliżowani. Prezydentem w nowym rządzie został Bolesław Bierut, a szefem rządu Edward Osóbka-Morawski. Ze względu na deklarowaną nawet w nazwie "tymczasowość", TRJN nie zajmował się zbytnio programem. Celowo główne założenia rządu były formułowane w sposób ogólny, poza tym wykorzystywano hasła, które przed wojną głosiła PSL Mikołajczyka, chcąc dyskredytować opozycję, która "nie chce realizacji własnego programu". Dlatego też głównymi problemami rządu było ukaranie nazistowskich zbrodniarzy i ludności kolaborującej, przygotowanie wielkich ruchów emigracyjnych z terenów zajętych przez ZSRR i zasiedlanie repatriantami ze wschodu Ziem Odzyskanych, jak również usunięcie z nich Niemców. Zapowiadana była również wielka reforma rolna i parcelacja gruntów, jak również uprzemysłowienie kraju.
TRJN został utrzymany aż do referendum w roku 1946 i okrzepnięcia kontroli komunistów nad krajem. Gdy przestał być potrzebny, rozpoczęła się jego likwidacja, jak również wszystkich pozorów ustanowionych dla Zachodu. Mikołajczyk został zmuszony do dymisji i emigracji. TRJN przestał oficjalnie istnieć 8 lutego 1947 roku, po wyborach parlamentarnych i ostatecznym wyeliminowaniu opozycji.
Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej - historia, program, cele
Polecamy również:
-
Referendum ludowe (1946) - znaczenie, historia
Mimo faktycznego przejęcia władzy w powojennej Polsce przez podległych Moskwie polskich komunistów Józef Stalin i jego poplecznicy musieli, przynajmniej na początku, trzymać się ustaleń zawartych na konferencjach Wielkiej Trójki w Poczdamie i Jałcie. Te zaś zakładały, że Polska będzie krajem... Więcej »
-
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR) - powstanie, cele, członkowie, historia
PZPR, czyli Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, była przez prawie cały okres istnienia PRL-u jedyną legalnie działającą partią i w praktyce główna siłą zarządzającą krajem. Całkowicie kontrolowana przez ZSRR, stanowiła niejako kluczowy element kontroli nad Polską, jaką roztoczył w okresie powojennym blok... Więcej »
-
Bolesław Bierut - biografia, rządy
Bolesław Bierut urodził się w niezbyt zamożnej, chłopskiej rodzinie 18.04.1892 roku w Rurach Brygidkowskich. Od roku 1900 uczył się w bliskiej jego miejscu zamieszkania szkole parafialnej, z której został jednak usunięty przed zakończeniem nauki z powodu udziału w antyrosyjskich zamieszkach. Dalsze... Więcej »
-
Proces szesnastu - historia
Jednym z pierwszych celów, jakie nowe władze komunistyczne musiały sobie postawić przy przejmowaniu władzy w Polsce, była eliminacja wszystkich środowisk opozycyjnych, które mogłyby realnie zagrozić działaniom komunistów wysłanych z Moskwy. Największym i najsilniejszym konkurentem w roku... Więcej »
-
Gospodarka PRL - gospodarka centralnie planowana - definicja, cechy, wady i zalety
Po drugiej wojnie światowej Polska znalazła się w sferze wpływów Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, który dążył programowo do realizacji idei komunizmu, poprzedzonej okresem socjalistycznym. Realizacje wymienionych ideologii musiały skutkować realnymi zmianami w gospodarce krajów... Więcej »