Upadek komunizmu w Polsce - przyczyny, przebieg, skutki

W roku 1989 komunistyczna władza w Polsce była na skraju załamania. Znaczne osłabienie pozycji międzynarodowej ZSRR, połączonej z kryzysem wewnętrznym powodowały, że PZPR nie mogło liczyć realnie na wsparcie Moskwy. Z drugiej strony gospodarka PRL-u znajdowała się w stanie kompletnej zapaści, a ruchy antykomistyczne, stłumione przed dekadą za pomocą Stanu Wojennego, znowu stawały się liczącym się oponentem.

Wobec tej sytuacji, PZPR zdecydował się na podjęcie dialogu z opozycją polityczną i zaproponował opozycjonistom współpracę. Wyrazem i gestem dobrej woli było ponowne zalegalizowanie "Solidarności", do którego doszło  w 1989  roku.  Środowisko "Solidarności" podzieliło się, część działaczy uważała, że nie można paktować z komunistami, podczas gdy inni uznawali to za jedyną szansę na szybki demontaż systemu. To właśnie przedstawiciele owej drugiej frakcji przystąpili do rozmów "Okrągłego Stołu" w Magdalence.

W wyniku kompromisu pomiędzy opozycją i władzą  4 i 18 czerwca 1989 roku  doszło do pierwszych po wojnie wolnych wyborów. Nie były one jednak jeszcze do końca niezależne- w wyniku ustaleń  komuniści mieli zagwarantowane 299 miejsc w Sejmie. Wybory skończyły się jednak całkowitą klęską obozu rządzącego, praktycznie wszystkie możliwe do zdobycia mandaty zostały "przejęte" przez opozycję. Powstał rząd koalicyjny z premierem Tadeuszem Mazowieckim na czele, rozpoczęto przygotowania do reform społeczno-gospodarczych, w tym prywatyzacji. Przywrócono też urząd prezydenta, którym został początkowo Wojciech Jaruzelski. Demontaż starej władzy przebiegał coraz szybciej, a komuniści nie byli w stanie utrzymać nawet gwarantowanych stanowisk. W 1990 roku doszło do samorozwiązania PZPR, część działaczy utworzyła wtedy zręby pod Sojusz Lewicy Demokratycznej, inni przeszli na stronę świeżo utworzonej opozycji. Władza ludowa w Polsce przestała definitywnie istnieć.