Demokracja szlachecka jest nietypową historyczną formą demokracji, która wykształciła się początkowo w Królestwie Polskim w XV-XVI, a następnie została przejęta przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów (na mocy unii w Krewie, zawartej w 1385 roku, Rzeczpospolita Polska i Wielkie Księstwo Litewskie stały się jednym organizmem państwowym).
Demokracja szlachecka wytworzyła się na skutek przyznawania przez władców kolejnych przywilejów dla szlachty – jednym z najważniejszych był przywilej nieszawski z 1454 roku, który zapewniał sejmikom szlacheckim szeroki zakres uprawnień w kwestiach ogólnopaństwowych. Z czasem przywileje te były coraz bardziej rozszerzane, co zapewniło szlachcie znaczny udział w tworzeniu życia politycznego i prawnego kraju.
Demokrację szlachecką cechowały:
1. wolna elekcja jako forma obioru monarchy;
2. zagwarantowanie części społeczeństwa, w tym wypadku była to szlachta, przywilejów zabezpieczonych prawem;
3. bardzo ważna pozycja szlachty w państwie;
4. funkcjonowanie instytucji zapewniających szlachcie udział we władzy – senatu, sejmów i sejmików szlacheckich;
5. podział władzy: władza wykonawcza należała do monarchy, ustawodawcza do senatu oraz sejmów i sejmików szlacheckich,
