System ekonomiczny stanowi bardzo ważny pion dla władzy państwowej. By organizm państwowy mógł dobrze funkcjonować i wypełniać swoje zadania wobec obywateli (dbać o ich rozwój i dobrą sytuację życiową), potrzebne jest sprawne, efektywne i skuteczne funkcjonowanie gospodarki krajowej.
Państwo posiada szereg narzędzi, dzięki którym jest w stanie odpowiednio ustalać i regulować relacje między nim a systemem gospodarczym. Nie jest możliwe zupełne rozdzielenie państwa od gospodarki, bowiem organy władzy częściowo kreują sytuację ekonomiczną, posiadają szereg narzędzi, za pomocą których oddziałują na ekonomię, przykładem może być etatyzm oraz interwencjonizm państwowy przejawiający się na przykład w prowadzeniu odpowiedniej polityki budżetowej.
Państwu przypisane jest pełnienie określonych funkcji w gospodarce rynkowej. Tak więc oddziaływanie struktur państwowych na gospodarkę odbywa się choćby z tytułu przypisania im pewnych zadań.
Zasadniczo można wskazać na 5 podstawowych ról, jakie ma wypełniać państwo w gospodarce:
1. funkcja redystrybucyjna – zasadniczym zadaniem państwa jest w tym wypadku niwelowanie nierówności społecznych oraz regulowanie dochodów instytucji gospodarczych. Środkami realizacji są tu np. ustalanie płac minimalnych, gwarancja nieodpłatnych usług i dóbr (edukacja, ochrona zdrowia), regulacja cen, ustalanie podatków.
2. funkcja alokacyjna – zarządzanie i rozdysponowywanie dóbr i usług użytku publicznego, np. dróg publicznych, środowiska naturalnego.
3. funkcja stabilizacyjna – państwo stosuje różnego rodzaju środki, które utrzymują wzrost gospodarczy i zapobiegają spadkowi koniunktury, a także walczy z takimi zjawiskami jak bezrobocie czy inflacja.
4. przeciwdziałanie korupcji – państwo formułuje normy prawne, za pomocą których zwalczane jest wykorzystywanie stanowisk publicznych dla uzyskania prywatnych korzyści.
5. funkcja regulacyjna – stwarzanie dogodnej płaszczyzny działania wolnej konkurencji, np. za pomocą zwalczania przejawów nieuczciwej konkurencji, likwidacji monopoli.